Kto zgadnie, co to za miejsce, w którym równie dobrze można jeździć na rowerach, deskorolkach, grać w koszykówkę i zośkę, tańczyć, a nawet zajmować się łyżwiarstwem? Wszystkie te atrakcje czekają na nas na ulicach, które nie muszą się już kojarzyć z beznadziejnym losem, ale stają się przestrzenią aktywności fizycznej, ekspresji i zwyczajnej radości życia. Młodzi ludzie, którzy duszą się w miejskiej dżungli, wyszli na ulice.
Dlaczego niektórymi ulicami chodzimy z przyjemnością, delektując się każdym krokiem, a inne wolimy omijać szerokim łukiem? Jak obliczyć wartość estetyczno-używkową placu, a nawet całego miasta? Co trzeba zrobić, aby przyciągnąć na ulicę ekskluzywne sklepy i zachęcić firmy do inwestowania? Aleksander Boehm twierdzi, że najważniejszy jest dobry styl. Jeżeli on zostanie zagwarantowany, można na wiele pozwolić. Nawet na McDonald’s na zabytkowym ryneczku w Heidelbergu.
Jeśli komuś z Was zdarzy się zaobserwować na ulicach Krakowa człowieka idącego z nosem przy ziemi, zaglądającego w każdą szparę chodnika, przyglądającego się dziwnie witrynom sklepów czy pytającego kioskarza (przy użyciu pozornie absurdalnej kombinacji słów) o jakiś nietypowy przedmiot, nie dziwcie się nadto ani nie wyciągajcie pochopnych wniosków, bo być może właśnie wkroczyliście w strefę niepowtarzalnej akcji teatralnej.
W styczniowe niedziele tego roku na krakowskim placu Mariackim rozbrzmiewały kolędy. Wykonywały je grupy zaproszone z różnych miejscowości województwa małopolskiego. Na tym pięknym placyku – z jednej strony zamkniętym piętrzącą się ku górze bryłą kościoła Mariackiego, z drugiej szeregiem średniowiecznych kamienic – doszło do spotkania kolędników ze zwykłymi przechodniami. Jedni i drudzy świetnie się bawili, dowodząc tym samym, że tradycja kolędowania może odżyć w swojej pierwotnej formie międzyludzkiego dialogu.
Jaka była pierwotna funkcja ulic i placów? Te drugie służyły jako miejsce spotkań, te pierwsze do poruszania się. Dziś sprawy się skomplikowały. Andrzej Basista pisze o kryzysie tych miejsc, związanym z budową blokowisk, mnożącymi się samochodami i rozcięciem ulic na dwa osobne ciągi komunikacyjne. Artykuł o tęsknocie za spokojem i dawnym wyglądem naszych ulic i placów.
Kiedy na przełomie XIX i XX wieku do miast napłynęła fala ludzi ze wsi i małych miasteczek, doszło do zderzenia uporządkowanej przestrzeni z chaotycznym i amorficznym tłumem. Skutki tego procesu autor tropi w literaturze, poczynając od „Lalki” Prusa, a na „Grze w klasy” Cortázara kończąc. Po drodze mamy jeszcze śmierć, chorobę, dekadencję, chaos, zagubienie jednostki, miasto-labirynt – obraz przygnębiający, ale warto przecież znać także tę ciemniejszą stronę miasta.
Autoportret Nr 4 [55] 2016
ORGANICZNOŚĆ
Wbrew pozorom zagadnienie przestrzeni organicznych nie dotyczy tylko zadziwiających zdolności budowlanych zwierząt czy zachwycającej struktury kryształu, lecz przede wszystkim samego procesu powstawania form, ich pojawiania się i zanikania, czy raczej przeistaczania w inne. W świetle coraz to nowszych osiągnięć biologii, genetyki i robotyki pytanie o to, co jest żywe (do tego bowiem sprowadza się pytanie istota organizmu), jest dziś bardziej aktualne niż kiedykolwiek. Pytanie o formy organiczne jest bowiem pytaniem o nas samych: o nasze postrzeganie świata, nasze własne przemijanie i język symboli, jakim próbujemy to przemijanie oswajać.
W numerze:
W kolejnych numerach:
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego:
