Obecni
Wstęp do numeru “Przestrzenie starości”.
Na marginesie?
Nastały ciężkie czasy dla ludzi starszych. To, co dawniej stanowiło ich siłę, czyli wiedza i doświadczenie, dziś przestało być cenione. To, co w starości przykre, czyli mniejsza sprawność fizyczna i zbliżająca się śmierć, jest przez kulturę współczesną uznawane za rzecz wstydliwą i dlatego rugowane ze świadomości. Czy zatem „dobry starzec to młody starzec?” – pyta autorka.
Col tempo
Starość od wieków była tematem dla artystów, różnie ją jednak postrzegano. Przechadzając się między dziełami sztuki, pochodzącymi z różnych epok, znajdziemy zarówno przedstawienia sławiące wielkich przodków rodziny, jak też przedstawienia, w których skupiono się na słabości i szpetocie starego ciała albo na zamyślonym i doświadczonym życiem spojrzeniu jego właściciela. Jak pisze autor, wiele w naszym życiu będzie zależało od tego, czy uciekamy przed starością, czy potrafimy się z nią zmierzyć. Zacznijmy od wizyty przed lustrem.
Pełen wigoru chiński portret starości
Czym dla Europy są Czarny kwadrat Malewicza, Fontanna Duchampa, czy Marilyn Monroe Warhola, tym dla Chin jest Ojciec Luo Zhongli z 1980 roku. Ten hiperrealistyczny obraz przedstawiający twarz starego człowieka powstał jako reakcja na Rewolucję Kulturalną Mao i zdeptanie przez nią tradycyjnego szacunku dla rodziców. Dzięki fali dyskusji i licznym nawiązaniom do obrazu Luo Zhongliego udało się przywrócić starości należne jej miejsce w kulturze chińskiej.
W stronę niebiańskiej saraswati
„Nie ma rzeczy godniejszej niż odwiedzić swych rodziców i obmyć im stopy. To pielgrzymka najświętsza” – głosi jedna ze świętych ksiąg hindusów. Osoby starsze otaczane są w Indiach wielkim szacunkiem, choć znajdziemy tu też zjawiska okrutne lub niezrozumiałe. Ich znaczenie wyjaśnia Przemysław Piekarski.
Okiem biologa
Myślenie o starości zaczynamy od fizycznego aspektu tego zjawiska. Pojawiające się coraz liczniej zmarszczki to tylko zewnętrzny objaw procesów, które zachodzą w organizmach żywych przez cały czas, od samej chwili narodzin. Naukowcy ciągle nie są zgodni, jaki jest główny mechanizm starzenia się. Czy można jakoś przechytrzyć tykający nieubłaganie zegar?
