“Myślenie architekturą” Petera Zumthora już po polsku

Architektura Petera Zumthora gościła już dwukrotnie na łamach “Autoportretu” za sprawą tekstów Barbary Stec – Z ciągłości poruszeń opublikowanego w “Przestrzeniach prywatnych” oraz Żyjącej pustki przestrzeni, szkicu włączonego do numeru “Przestrzenie pustki”.

Peter Zumthor, urodzony w 1943 roku w Bazylei, jest niewątpliwie jednym z najwybitniejszych i najbardziej oryginalnych współczesnych architektów. Zdobył wykształcenie meblarza, projektanta i architekta w Kunstgewerbeschule w Bazylei oraz w Pratt Institute w Nowym Jorku. Od 1979 roku posiada własną pracownię architektoniczną w szwajcarskim Haldenstein. Otrzymał wiele nagród, m.in. Nagrodę Miesa van der Rohe w 1999 roku, Nagrodę Pritzkera w 2009 roku.

Budynki zaprojektowane przez Zumthora cechuje skupienie, namysł, dogłębna znajomość architektonicznego rzemiosła i sztuki. Dla szwajcarskiego mistrza projektowanie to – prócz tworzenia budynków – zarazem kształtowanie rzeczywistości: wzbogacanie systemu odniesień pomiędzy rozmaitymi dziedzinami – architekturą, muzyką, literaturą i filozofią.

Z tym większą radością należy powitać przygotowane przez Wydawnictwo Karakter polskie wydanie jego zbioru szkiców Architektur Denken, wydanego na Zachodzie po raz pierwszy w 1999 roku. Czym jest piękno w architekturze? Jak kształcić architektów? Co to znaczy, że budynek ma duszę? Jakie są zadania współczesnej architektury? – szwajcarski samotnnik poszukuje własnej odpowiedzi na te pytania, a czytelnicy mają wyjątkową okazję, by zajrzeć mistrzowi przez ramię podczas pracy. Jego przemyślenia mogą stanowić inspirację nie tylko dla architektów, ale również dla projektantów z innych dziedzin, a także osób z projektowaniem niezwiązanych. Książkę ilustrują kolorowe zdjęcia z pracowni i domu autora w szwajcarskim Haldenstein.

Kraków: Karakter 2010
Tłumaczenie: Artur Kożuch
Redakcja: Dorota Leśniak-Rychlak
Liczba stron: 112
ISBN: 978-83-62376-02-5


Dopełnianie pustki

Zapewne każde miasto ma swoją Wyspę Spichrzów: miejsce brzydkie i brudne, opustoszałe, zapomniane, omijane szerokim łukiem. Kiedyś pełniło jakieś funkcje, dziś nikt się nim nie interesuje. O trudnej sztuce przywracania miastu wyalienowanych obszarów na przykładzie własnego projektu opowiada Agnieszka Kula Majkowska.

Nie napiszę o przestrzeniach pustki

Bardzo osobista wyprawa w głąb wspomnień i rozmyślań autorki, mieszczki i architektki, która tropi ślady pustki pośród miejskich zabudowań.

Widzenie niewidzialnego

O kinie Wima Wendersa, filozofa ekranu, który mimo panującej współcześnie kultury nadmiaru opowiada o opustoszałych dzielnicach, rozsypujących się budynkach, dziwnych, zapomnianych miejscach i ich „niewidocznych mieszkańcach”.

Nie-sny niebieskie

Ogłuszający ryk silników, błysk, przyspieszenie wgniatające w fotel. Otwieramy oczy i widzimy, że otacza nas już pustka kosmosu. Lecimy w metalowej tubie, otoczeni kilkudziesięcioma metrami znanego, ziemskiego świata. Dookoła nieznane. Oddalamy się coraz bardziej od Ziemi, ale tak naprawdę wyruszamy na wyprawę w głąb siebie, szukając luster, w których moglibyśmy się przejrzeć. Tymczasem w „Autoportrecie” zapraszamy na wycieczkę do świata Solaris Stanisława Lema.

Żyjąca pustka przestrzeni

Gdyby zapytać, jakie miejsce najbardziej kojarzy nam się z pustką, zapewne większość z nas odpowiedziałaby, że góry – z ich monumentalnością i dojmującą ciszą. W nich pustka jest niemal namacalna. Peter Zumthor, projektując w alpejskiej dolinie Vals termy, postawił sobie za cel zbudowanie granic dla pustki, uwięzienie jej w murach, a jednocześnie wydobycie z niej dźwięków, kolorów, zapachów, obrazów, jednym słowem, życia. Na tym, według niego, polega sens architektury.