To jest archiwalna strona czasopisma "Autoportret", na której zgromadzono zasoby z lat 2009-2017. Serdecznie zapraszamy do korzystania z aktualnej wersji strony i bezpośredniej lektury udostępnianych przez nas treści.
Nasze czasopismo proponuje refleksję nad kondycją przestrzeni, w jakiej funkcjonujemy. Jesteśmy przekonani o tym, że otoczenie wywiera wpływ na człowieka, a człowiek wpływa na swoje otoczenie. Przyglądanie się tej relacji pozwala nie tylko na zdobycie wiedzy o nas samych, stąd nazwa „Autoportret”, ale może się stać impulsem do zmiany na lepsze przestrzeni, w której żyjemy.
więcej o Piśmie
Jacek Gądecki porusza tematykę domu z perspektywy jego interakcji z człowiekiem. Zwraca uwagę na aspekt kształtowania życia mieszkańców przez ich środowisko życia, zajmuje się również psychologiczną potrzebą bezpieczeństwa związaną z organizacją przestrzeni domowej po to, aby poddać analizie zjawisko osiedli grodzonych i roli, jaką odgrywają w krajobrazie polskich miast od kilkunastu lat.
Autorka podejmuje problem przemian dziewiętnastowiecznych miast, zastanawiając się w jaki sposób społeczne idee znalazły odzwierciedlenie w rozwiązaniach przestrzennych. Koncepcje przestrzenne miały iść w parze z rozbudowanymi programami społecznymi, a propozycje zmian były zgodne albo z ideologią kapitalizmu albo z postulatami głoszonymi przez socjalistów. Zgodnie z ta pierwszą powstawały osiedla patronackie, druga natomiast stała za powstaniem wielorodzinnych bloków wzorowanych m.in. na ideach Charlesa Fouriera. Takie budownictwo, pozbawione jednak programu socjalnego, zajęło istotne miejsce w budownictwie mieszkaniowym po II wojnie światowej.
Wychodząc od analizy tego, czym jest dla człowieka jego przestrzeń intymna, Aleksander Łupienko szkicuje narodziny idei przestrzeni prywatnej, pokazujac w jaki sposób kształtowała się granica pomiędzy tym, co prywatne a tym, co publiczne w kamienicach angielskich i francuskich, by zająć się następnie szczegółowo historią XIX-wiecznych kamienic warszawskich.
Transformacja gospodarcza lat dziewięćdziesiątych przyniosła radykalne zmiany trendów budownictwa jednorodzinnego. Domy-kostki z okresu PRL nawiązujące do estetyki modernizmu zastąpiły powstające na masową skalę domy na wzór dworków. Jednakowa forma „polskiej kostki” została zastąpiona rzędami bardzo do siebie podobnych pseudo-dworków z katalogu. Michał Wiśniewski przyglądając się estetyce współczesnych domów jednorodzinnych zarysowuje szerszy kontekst wyborów estetycznych Polaków. Zaprzeczeniem modernizmu stał się powrót do tradycji dworku szlacheckiego, która w wydaniu masowym nabrała przerysowanej formy przekraczając często granicę kiczu.
Topos dworu funkcjonuje w polskiej świadomości od XVII wieku i niesie za sobą szereg znaczeń. Dwór jest nie tylko miejscem, ale przede wszystkim sposobem życia, świadkiem historii i wyznacznikiem pewnego statusu swoich mieszkańców. Piotr Korduba analizuje proces mitotwórczy polskiego dworu, tłumaczy polskie „uwikłanie” w dwór. Pokazując jego znaczenie od czasów szlacheckich, przez rozbiory, następnie okres powojenny, a na czasach współczesnych kończąc, dotyka także zagadnienia kształtowania się w Polsce mieszczaństwa oraz estetyki wnętrz dworskich.
Tekst Witolda Rybczynskiego jest próbą odpowiedzi na pytanie, dlaczego wolimy mieszkać w domach jednorodzinnych, a nie w bliźniakach czy mieszkaniach w bloku. W poszukiwaniu przyczyn popularności domów wiedzie nas przez zaułki historii, pokazując jednocześnie jak odmiennie w zależności od szerokości geograficznej te miejsca były kształtowane. Analizuje przyczyny popularności śródziemnomorskich domów atrialnych, domów szeregowych miast przemysłowych Zachodniej Europy oraz Stanów Zjednoczonych, czy wreszcie najbardziej popularnych domów wolnostojących, będących wyznacznikami pewnego poziomu życia nie tylko na starym kontynencie, ale też w południowej Azji, czy Afryce subsaharyjskiej.
Witold Rybczynski ukazuje tym samym globalny wymiar pragnienia mieszkania w domach.
Drodzy Czytelnicy!
Już w tym tygodniu światło dzienne ujrzy najnowszy, trzeci już w tym roku numer naszego kwartalnika. Jutro ujawnimy okładkę, która będzie towarzyszyć nam przez najbliższy kwartał, a już teraz przedstawiamy Wam spis treści numeru zatytułowanego “Wyobrażanie narodów”:
Miroslav Hroch Nowoczesny naród: oczywistość, konstrukcja, wymysł?
Jan Randák Gdzie jest mój dom?
Andrzej Szczerski Nowa Europa Środkowo-Wschodnia 1918-1939
Dušan Škvarna Prawdziwa czy sztuczna ojczyzna
Anna Vetraková Atrakcyjny symbol Słowacji
Antoni Kroh Tatry narodów
David Crowley Styl zakopiański − styl narodowy
Jakub Puchalski Narodowość muzyki?
Aleksandra Paradowska Na przedmieściu, ale w pobliżu centrum
András Hadik „Węgierskiego języka form nie było, ale będzie”
Noémi Petneki Stepowy koczownik czy zabłąkany jeździec?
Endre Prakfalvi, Pál Ritoók W treści socjalistyczny, w formie narodowy
Jurko Prochaśko Sens i sensacja
Vadim Bass Architektura na wynos
Numer 4[32]/2010 ukazuje się dzięki wsparciu finansowemu International Visegrad Fund udzielonemu w ramach programu “Small Grants”.
Również 28 października w ramach cyklu “Co to jest architektura?” (współorganizowanego przez Centrum Sztuki i Techniki Japońskiej Manngha i Goethe Institut w Krakowie) wykład zatytułowany “RADICALS” wygłosi Gianni Pettena, jeden z najwybitniejszych architektowi włoskich. Wraz z Archizoom, Superstudio i UFO, jest założycielem ruchu Architettura Radicale i od końca lat 60-tych prowadzi aktywną działalność na polu teorii i praktyki architektury eksperymentalnej, usilnie domagając się ”radykalnej reformy całej dyscypliny architektury”.
Czas: 28 października, godz. 18:00
Miejsce: Centrum Sztuki i Techniki Japońskiej Manngha w Krakowie, ul. M. Konopnickiej 26.
Wykorzystując język sztuki konceptualnej oraz retorykę dyskursu politycznego, Pettena analizuje transformacje fizycznej przestrzeni w urbanistycznym kontekście. Jego niezwykle ważna ksiązka L’anarchitetto (1973) to kolaż wizualnej inwencji i fotograficznego dziennika, postrzegany jako manifest rozszerzonej wersji architektury. Pettena określa się jako „anarchitect“: artysta, który posługuje się językiem architektury oraz architekt, który nie stroni od logiki artystycznej, Pettena jest autorem eksperymentalnych projektów z pogranicza sztuki konceptualnej i land artu, które penetrują związki między naturą i architekturą.
Pettena, urodzony w 1940 roku w Bolzano, studiował architekturę na Uniwersytecie we Florencji, gdzie obecnie jest profesorem historii współczesnej architektury. Od 1983 roku wykłada także w Domus Academy (międzynarodowa podyplomowa szkoła projektowania) w Mediolanie. Od wczesnych lat 70-tych, Pettena jest gościnnym wykładowcą w wielu znanych uniwersytetach i szkołach architektury w Stanach Zjednoczonych i w Anglii. Teksty Petteny na temat sztuki, architektury i projektowania pojawiają się w takich pismach, jak m.in. „Domus”, „Casabella”, „Modo”, „Abitare” czy „D’Ars”. Jako krytyk i historyk architektury, Gianni Pettena zorganizowal wystawy najwybitniejszych architektow wspolczesnych (Venturi, Meier, Superstudio, Isozaki, London AA, Hollein). Jako architekt, Pettena jest autorem wielu projektow z pogranicza sztuk wizualnych i architektury. Jest takze autorem wielu instalacji, m.in.: „Landscapes of Memory“ (1987) oraz „Archithoughts“ (2001, in progress). Jednym z wazniejszych projektow architektonicznych jest tez ratusz miejski w Canazei (1990-97). Pettena jest autorem nowego funkcjonalnego projektu twierdzy Medici a takze kilku renowacyjnych projektow historycznych budynkow w Toskanii.
„Radykałowie to ci, którzy radykalnie odnawiali idee i wizualne języki w dziedzinie architektury, projektowania i sztuki środowiska. Wymazane granice pomiędzy dyscyplinami: wizje z lat 60-tych wciąż mają istotne znaczenie dla współczesnej sztuki i architektury. W latach 60-tych hipisi, artyści land-artu i radykałowie, powodowani rożnymi względami, wymyślili nową architekturę i wcielili ją w życie… przesunęli również granice – ten wykład jest im poświecony”.
Zapraszamy na spotkanie kolejne spotkanie w ramach Projektu Miejskiego, w którym udział wezmą Artur Wabik i Paweł Kubicki – tym razem dyskusja będzie dotyczyć Street Artu i grożącej mu komercjalizacji.
Street art stereotypowo postrzegany jest jako sztuka niezależna. Swoimi korzeniami wyrasta z nielegalnych działań podejmowanych przez mieszkańców ubogich dzielnic wielkich miast w Stanach Zjednoczonych. W ten sposób odzyskiwali oni część skomercjalizowanej przestrzeni publicznej tym samym zaznaczając swoje miejsce w mieście. Współcześni…e jednak techniki używane przez ulicznych artystów coraz częściej wykorzystywane są w marketingu. Imitując spontaniczne działania tzw. kreatywna reklama wdziera się w kolejne przestrzenie miasta. Coraz popularniejsze staje się również wykorzystywanie sztuki ulicznej do promocji miast i poprawy ich wizerunku. Władze miejskie chętnie sięgają po nowatorskie zabiegi artystyczne do rewitalizacji przestrzeni zaniedbanych. Na ile flirt z władzami miejskimi wpływa na kondycję ulicznej sztuki? Czy komercyjny street art szkodzi czy poprawia przestrzeń wokół nas i gdzie w tym wszystkim pozostaje sztuka?
Miejsce: Małopolski Instytut Kultury, Kraków, ul. Karmelicka 27, III p.
Czas: 28 października, godz. 18:00
Paweł Kubicki – socjolog, wykładowca w Instytucie Europeistyki UJ, zajmuje się zagadnieniami z zakresu tożsamości miasta – szczególnie Krakowa. Autor książki Miasto w sieci znaczeń (Kraków 2010), członek jury konkursu Fresh Zone drugiej edycji Art Boom Tauron Festiwalu.
Artur Wabik – artysta plastyk, historyk sztuki, interesuje się głównie komiksem, pomysłodawca projektu “Komiks na Ścianach”, współautor muralu w Nowej Hucie na budynku Łaźni Nowej.
W dniach 20-21 października 2010 r. odbędzie się kolejna, druga już konferencja pt. “Miedzy ortodoksją a kreacją. Dialog konserwatorsko-architektoniczny” organizowana przez Państwowe Muzeum Etnograficzne w Warszawie wraz z Stowarzyszeniem Architektów Polskich SARP i Stowarzyszeniem Konserwatorów Zabytków.
Inicjatywa ma na celu zgromadzenie konserwatorów zabytków i praktykujących architektów mających do czynienia w swojej działalności z zabytkowymi obiektami i problematyką zachowania ich historycznego kształtu.
Polecamy wszystkim zainteresowanym!
PROGRAM KONFERENCJI
