Na zakończenie cyklu o niemieckiej edukacji architektonicznej zachęcam do skorzystania z materiałów edukacyjnych opracowanych przez tamtejsze organizacje.
“Siedlungsentwicklung, Wohnen und Nachhaltigkeit” to materiały dla nauczycieli szkół średnich. Poruszają takie problemy jak psychologiczne, społeczne, estetyczne, ekologiczne, ekonomiczne i funkcjonalne aspekty mieszkalnictwa, tereny zielone w naszym otoczeniu (ekologia), zrównoważony rozwój osiedli mieszkaniowych, ochrona zabytków.
“Architektur – ein Abenteuer für Kinder” to skrót książki o takim samym tytule. Jasno tłumaczy czym jest architektura, jak pracuje architekt, jakie są narzędzia i metody pracy architekta i jak można je wykorzystać w pedagogice.
“Transform Architektur” to program szkolenia dla nauczycieli, zainteresowanych wprowadzaniem elementów architektury do swoich programów szkolnych. Szkolenia podzielone zostały na działy: kontekst, zmysły, sposób prezentacji projektu, funkcje budynków, konstrukcje, materiały budowlane, przestrzeń, detale, miasto, proces, projekt. W poszczególnych działach zamieszczone są opisy szkoleń oraz scenariusze opracowane przez nauczycieli.
Opis projektu i scenariusze zajęć zamieszczono na stronie Entwickeln-Planen-Kommunizieren.
W Niemczech (i częściowo na Amazon.de) dostępne są również podręczniki szkolne lub książki dla dzieci, poruszające temat architektury:
„Kinder_Sichten: Städtebau und Architektur für und mit Kindern und Jugendlichen“
„architektur.in.der.schule”
“Überall Architektur”
“Wie die Häuser in den Himmel wuchsen?” Susanna Partsch
“Wie bauen jetzt ein Haus?” Wolk-Gerche Angelika
“Von der Burg zum Blob – Kinder entdecken Architektur” Simone Jeska
« Wie bauen Tiere? Wie bauen Menschen? Ein Architekturprojekt” (Lernmaterialien)
„Wie gewohnt?“ Ein Buch um das Wohnen für die Sekundarstufe II
“Kunst Unterichten. Architektur und Bauen” Josef Walch
Po raz kolejny prezentuję projekty z zakresu edukacji przestrzennej, realizowane w Niemczech.
Kinderpartizipation. Schulhof Wilhelm-Hauff-Schule, to projekt zrealizowany w Darmstadt, w latach 1999-2001. Projekt zakładał przebudowę podwórka szkolnego, do udziału w której zaproszono dzieci, rodziców i nauczycieli. Opis projektu zawiera prace dzieci: analizę terenu, pomysły i życzenia, propozycje poprawy elementów istniejących, wybór najistotniejszych elementów, prezentacja, a także końcowy projekt, opracowany przez architekta.
Innym projektem, realizowanym w Darmstadt, o podobnym charakterze jest budowa placu zabaw “Kindeinsel”. Projekt został opisany w broszurce, dostępnej na stronie miasta.
Schulbauwettbewerb to projekt skierowany do szkół, które planują przebudowę, rozbudowę lub budowę budynku szkoły. Poprzez wywiady, warsztaty, budowę modeli i inne metody zbierane są informacje od przyszłych użytkowników (uczniów, rodziców, nauczycieli), które stają się wytycznymi dla architektów, biorących udział w konkursie. W konkursie w 2005 r. wzięły udział szkoły z Oppenheim, Bad Marienberg, Trewir, Alzey, Siershahn, Plaidt.
JAS to niemiecka organizacja, zajmująca się edukacją architektoniczną. Jej nazwa pochodzi od słów Jugend-Architektur-Stadt, czyli młodzież-architektura-miasto. Działa w Gelsenkirchen, Hamburg, Kolonia, Berlin, Wuppertal.
Co roku JAS organizuje Letnią Akademię, w którym biorą udział dzieci i młodzież w wieku od 8 do 16 lat. W 2008 r. Akademia odbyła się pod hasłem: “Ich sehe was, was du nicht siehst”. Uczestnicy pracowali w czterech zespołach: architektura, planowanie przestrzenne miast, planowanie terenów zielonych, urbanistyka.
Tłem dla warsztatów była historia planety Krikkit, z powieści D. Adamsa, na którą mają przenieść się ludzie, gdy Ziemia, w wyniku błędu, zostanie zniszczona. Po sesji dyskusyjnej, grupy tworzyły projekty, a następnie makiety.
Inne organizacje podejmujące temat architektury w Niemczech to:
Baukultur und Schule, z Berlina,
Archiscool z Waltrop i Kolonii
i ARCHITEKTUR KUNST KURSE z Flörsheim.
W tym miesiącu przenosimy się do Niemiec. Na początek chciałabym zaprezentować program Niemieckiej Izby Architektów “Architektur macht Schule”. Celem programu jest zachęcenie nauczycieli do podejmowania tematyki architektonicznej na lekcjach. W tym celu przygotowywane są materiały edukacyjnych, organizowane szkolenia, otwarte akcje. Izby z poszczególnych landów prowadzą różnego typu warsztaty, organizują wystawy, konkursy. Szczególnie godnym polecenia jest program “KidS. Kammer in der Schule” realizowany przez oddział Nadrenii Północnej Westafalii. Z okazji 15-lecia działalności programu KidS, zorganizowano wystawę.
Jednym z obszarów działalności tego oddziału Izby jest konkurs “Mein Schulhof – mein Plan!”. Na stronie konkursu dostępna jest instrukcja dla nauczycieli, zawierające nie tylko informacje o konkursie, ale również porady dla nauczycieli, pomysły jak wpisać projektowanie podwórka szkolnego do programu różnych lekcji.
W ramach programu zostały opracowane materiały dla nauczycieli, które podzielono na 5 obszarów tematycznych: budynki i ich otoczenie, krajobraz miejski, konstrukcje budowlane, światło – kolor – materiał, metody pracy architekta. Do każdego obszaru zostały zaproponowane przykładowe tematy lekcji, ich cele i efekty, jakie mogą przynieść.
Dostępne są również materiały dla nauczycieli i uczniów “Alles nur Fassade?”, zawierające scenariusz zajęć, które można przeprowadzić w ramach tygodniowych warsztatów. Porusza takie tematy jak – wizerunek miasta, użytkownicy, fasady, a plan budynku, style architektoniczne.
Akademia Alvara Aalto, wraz Muzeum Alvara Aalto poświęciły edukacji przestrzennej dwa spotkania z cyklu “Sounding for Architecture”. W 2003 r. podjęto temat: “A Space between the Urban Environment and Nature; working with Children“. Rok później tematem głównym było: “Designing for the environment”. W warsztatach wzięli udział architekci i projektanci, zajmujący się na co dzień edukacją architektoniczną.
“At bo i Norden” (Living In the Nordic Countries) to interaktywny kurs dla młodzieży w wieku 13-16, z Danii, Finlandii, Islandii, Norwegii i Szwecji. Poprzez Internet uczniowie kontaktowali się z kolegami z innych państw. Uczestnicy poznawali architekturę i tradycje budowlane swoich miast poprzez fotografię, rysunek, modele architektoniczne. Projekt testowany był w roku 2001, w Norwegii, Finlandii i Danii.
“The Oak of Finland” to ogólnofiński program, do udziału w którym zaproszono szkoły i muzea. Celem programu było propagowanie tradycyjnego budownictwa, zwrócenie uwagi na wartość dziedzictwa architektonicznego, przekazanie dzieciom i młodzieży, że są częścią tego dziedzictwa, stworzenie materiałów edukacyjnych dla nauczycieli. Program został opisany na stronie internetowej (po fińsku). Na stronie edu.fi znajduje się opis po angielsku.
Na zakończenie warto również wspomnieć o organizacji LASTU (The architecture and environment culture school), działającej w Lapinlahti, prowadzącej zajęcia dla dzieci i młodzieży.
Polecam również książki. Niestety, w większości po fińsku:
Arkkitehtuurin ABC (The ABC of Architecure), J. Räsänen, H. Korpelainen, 2004
Pieni majakirja (The small Book of Huts) P. Meskanen, 2006. Podręcznik o budowaniu chat, na podstawie zebranych doświadczeń ARKKI.
play+space=playce – książeczka o edukacji architektonicznej w Europie. W ramach spotkania PLAYCE w Helsinkach w 2005 r. (angielski) Bezpłatne egzemplarze: liisa.heinonen@minedu.fi
W zeszłym tygodniu pisałam o powszechnej edukacji przestrzennej w Finlandii. Jednym z jej elementów są wystawy, organizowane przez Muzeum Architektury Fińskiej MFA, takie jak: “Feels like space, smells like brick”, “The Immaterial Space”, “Measure and Order”, “New, Old, Green”.
Trzy pierwsze wystawy zostały zrealizowane przez H. Grönlund. Pierwsza, “Feels like space, smells like brick” opowiadała o ważnych elementach architektury, takich jak odczuwanie przestrzeni przy zastosowaniu różnych materiałów, jak ograniczenie przestrzeni i faktura materiałów wpływa na nasz odbiór danego miejsca. Wystawa „The Immaterial Space” przeznaczona była dla dzieci, młodzieży i ich rodziców. W przeciwieństwie do pierwszej wystawy, tym razem zwiedzający mieli okazję zastanowić się nad niematerialnymi aspektami przestrzeni. W jaki sposób na postrzeganie przestrzeni wpływają czas i pamięć, atmosfera, światło i cień, temperatura, ruch. Na wystawa „Measure and order” zgromadzono różnego rodzaju miary, w tym modulator le Courbusiera i człowiek Leonarda da Vinci. Przedstawiono również metody mierzenia w starożytnym Egipcie. Różnego rodzaju klocki pozwalają na tworzenie nowych układów. Wystawa “New, Old, Green” dotyczyła rozwoju zrównoważonego w odniesieniu do architektury.
Dwie pierwsze wystawy zostały opisane w nr 10 Autoportretu.
