Autoportret Nr 4 [55] 2016
ORGANICZNOŚĆ
Wbrew pozorom zagadnienie przestrzeni organicznych nie dotyczy tylko zadziwiających zdolności budowlanych zwierząt czy zachwycającej struktury kryształu, lecz przede wszystkim samego procesu powstawania form, ich pojawiania się i zanikania, czy raczej przeistaczania w inne. W świetle coraz to nowszych osiągnięć biologii, genetyki i robotyki pytanie o to, co jest żywe (do tego bowiem sprowadza się pytanie istota organizmu), jest dziś bardziej aktualne niż kiedykolwiek. Pytanie o formy organiczne jest bowiem pytaniem o nas samych: o nasze postrzeganie świata, nasze własne przemijanie i język symboli, jakim próbujemy to przemijanie oswajać.
W numerze:
W kolejnych numerach:
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego:
To jest archiwalna strona czasopisma "Autoportret", na której zgromadzono zasoby z lat 2009-2017. Serdecznie zapraszamy do korzystania z aktualnej wersji strony i bezpośredniej lektury udostępnianych przez nas treści.
Nasze czasopismo proponuje refleksję nad kondycją przestrzeni, w jakiej funkcjonujemy. Jesteśmy przekonani o tym, że otoczenie wywiera wpływ na człowieka, a człowiek wpływa na swoje otoczenie. Przyglądanie się tej relacji pozwala nie tylko na zdobycie wiedzy o nas samych, stąd nazwa „Autoportret”, ale może się stać impulsem do zmiany na lepsze przestrzeni, w której żyjemy.
Wygląd Wzgórza Róż, jednej z dzielnic ogrodowych Budapesztu, od zawsze określały małe, domowe kamienice. Dziś budynki te znikają, wypierane przez nowe domy, bez własnego stylu i klimatu. Jak się sprzeciwić? Katalin Balázs i Zita Kun opowiadają o uroczystym pożegnaniu, podczas którego mieszkańcy pozwolili swojej kamienicy ożyć po raz ostatni.
Po kilku mniej lub bardziej entuzjastycznych tekstach o rewitalizacji, coś na ostudzenie zapału. Rewitalizować (czy to zresztą najtrafniejsze określenie?) można zarówno mądrze, jak i głupio. Czasem warto sięgnąć do historii, przypomnieć sobie podejmowane już inicjatywy, przyjrzeć się dobrym i złym przykładom.
W cyklu „Projekty” przedstawiamy pracę Marcina Kruszelnickiego – pomysł na nowe oblicze Dąbrowy Górniczej. Dla okolicznych miast Dąbrowa stałaby się ośrodkiem rekreacyjno-handlowym, sama zaś zyskałaby nieistniejące dotąd centrum. Nawiązujący do przemysłowej przeszłości miejsca projekt rewitalizacji Dąbrowy stanowi żywą odpowiedź na wyzwania współczesności.
Po tragicznym pożarze Dużej Sceny Teatru Polskiego we Wrocławiu w 1994 roku dyrekcja stanęła przed trudnym zadaniem znalezienia, przynajmniej na jakiś czas, nowego miejsca, w którym można by wystawiać sztuki. Wybór padł na… nieużywany Dworzec Świebodzki. Dzięki współpracy dyrekcji teatru, kolei i architektów powstała, jedyna w owych czasach scena w Polsce ze zmienną przestrzenią sceniczną. O tym, jak zmieniono funkcję komunikacyjną dworca na dialog ze sztuką i żywymi ludźmi opowiada Joanna Biernacka.
Rzecz o dworcu, który nie jest już dworcem. Budynek osierocony przez kolej za sprawą rozwoju technologicznego cudem uniknął rozbiórki. Nie byłoby do końca prawdą powiedzenie, że budynek zamieniono po prostu w muzeum. D’Orsay to teraz musée, ale nadal pozostało w nim coś ze starego gare. Projekt architektoniczny pozwala cieszyć się nie tylko Degasem czy Van Goghiem, ale też samym budynkiem.
Artykuł napisany wraz z Aleksandrą Robakowską.
Dworzec jako wydzielona przestrzeń, „obiekt zamknięty”, czy też przedłużenie miasta, jego integralny składnik? Czy stara, dokładnie przemyślana zabudowa miejska jest w stanie „wchłonąć” obcy budynek, czy też lepiej umieścić dworzec gdzieś poza centrum? O ewolucji sposobów myślenia o dworcach, a także o bliskich nam wszystkim problemach z włączeniem ich w miejską sieć komunikacyjną.
Historia o projekcie przedstawienia, które nigdy nie doczekało się realizacji. W czasie II wojny światowej Tadeusz Kantor postanowił wystawić sztukę Stanisława Wyspiańskiego „Powrót Odysa” na… krakowskim dworcu. Ludzie czekający na pociąg i rodzina czekająca na Odysa – rzeczywistość miała zlać się ze sztuką. O tym być może niemożliwym do realizacji pomyśle i micie, jaki wokół niego powstał pisze Elżbieta Kaproń.
Współczesny dworzec to miejsce, przez które najczęściej przebiega się w wielkim pośpiechu. Czy zawsze tak było? Marcin Jasionowicz zaprasza na krótką wycieczkę po galicyjskich dworcach w czasy, kiedy na dworcach także się przebywało: przesiadując w poczekalni, posilając się w restauracji, rozmawiając. Bogaci siedzieli w fotelach z Wiednia, biedni na zakopiańskich ławach, a w budowie dworca jak w zwierciadle odbijała się struktura społeczna.
Stacja Szmocin – zrujnowany budynek, dziurawy dach, gruz na podłodze, porozrzucane butelki, wybite szyby w oknach. W takim miejscu powstaje teatr, który istnieje tylko dzięki wielkiej pasji i determinacji. Problemem nie są tylko szczury zjadające dekorację, ale również opieszali urzędnicy PKP i czynsz, na który wiecznie nie ma pieniędzy. A jednak scena ciągle działa, przedstawienia się odbywają – wszystko to w bardzo osobistej historii Luby Zarembińskiej.
