Anna Komorowska
architektka krajobrazu i pedagog. Zajmuje się edukacją architektoniczną dzieci i młodzieży oraz projektowaniem przestrzeni dla dzieci. W latach 2007-2009 koordynowała program „Autoportret. Warsztaty” w Małopolskim Instytucie Kultury. Prowadzi edukacyjno-projektową pracownię k.
Po raz kolejny prezentuję projekty z zakresu edukacji przestrzennej, realizowane w Niemczech.
Kinderpartizipation. Schulhof Wilhelm-Hauff-Schule, to projekt zrealizowany w Darmstadt, w latach 1999-2001. Projekt zakładał przebudowę podwórka szkolnego, do udziału w której zaproszono dzieci, rodziców i nauczycieli. Opis projektu zawiera prace dzieci: analizę terenu, pomysły i życzenia, propozycje poprawy elementów istniejących, wybór najistotniejszych elementów, prezentacja, a także końcowy projekt, opracowany przez architekta.
Innym projektem, realizowanym w Darmstadt, o podobnym charakterze jest budowa placu zabaw “Kindeinsel”. Projekt został opisany w broszurce, dostępnej na stronie miasta.
Schulbauwettbewerb to projekt skierowany do szkół, które planują przebudowę, rozbudowę lub budowę budynku szkoły. Poprzez wywiady, warsztaty, budowę modeli i inne metody zbierane są informacje od przyszłych użytkowników (uczniów, rodziców, nauczycieli), które stają się wytycznymi dla architektów, biorących udział w konkursie. W konkursie w 2005 r. wzięły udział szkoły z Oppenheim, Bad Marienberg, Trewir, Alzey, Siershahn, Plaidt.
W zeszłym tygodniu pisałam o niemieckich organizacjach zajmujących się edukacją przestrzenną. Na szczególną uwagę zasługuje grupa Die Baupiloten, złożona z architektów, nauczycieli akademickich i ich studentów Technicznego Uniwersytetu w Berlinie. Studenci nie tylko opracowują projekty dla szkół i przedszkoli, ale również biorą udział w ich realizacji, dzięki czemu uczą się jak wygląda przebieg procesu budowlanego. Zaproponowane rozwiązania to stosunkowo niewielkie zmiany, które można zrealizować niskim kosztem (niższym niż przebudowa całego budynku), wprowadzające zupełnie nową jakość przestrzeni. Ważnym elementem pracy jest udział uczniów w projektowaniu i konsultacjach.
Na zdjęciu widoczne chrapiące Drzewo Marzeń. Ten projekt został opisany w nr 10/2006 miesięcznika “Architektura i Biznes”. Szczegółowe opisy pozostałych można zobaczyć na stronie internetowej grupy.
JAS to niemiecka organizacja, zajmująca się edukacją architektoniczną. Jej nazwa pochodzi od słów Jugend-Architektur-Stadt, czyli młodzież-architektura-miasto. Działa w Gelsenkirchen, Hamburg, Kolonia, Berlin, Wuppertal.
Co roku JAS organizuje Letnią Akademię, w którym biorą udział dzieci i młodzież w wieku od 8 do 16 lat. W 2008 r. Akademia odbyła się pod hasłem: “Ich sehe was, was du nicht siehst”. Uczestnicy pracowali w czterech zespołach: architektura, planowanie przestrzenne miast, planowanie terenów zielonych, urbanistyka.
Tłem dla warsztatów była historia planety Krikkit, z powieści D. Adamsa, na którą mają przenieść się ludzie, gdy Ziemia, w wyniku błędu, zostanie zniszczona. Po sesji dyskusyjnej, grupy tworzyły projekty, a następnie makiety.
Inne organizacje podejmujące temat architektury w Niemczech to:
Baukultur und Schule, z Berlina,
Archiscool z Waltrop i Kolonii
i ARCHITEKTUR KUNST KURSE z Flörsheim.
W tym miesiącu przenosimy się do Niemiec. Na początek chciałabym zaprezentować program Niemieckiej Izby Architektów “Architektur macht Schule”. Celem programu jest zachęcenie nauczycieli do podejmowania tematyki architektonicznej na lekcjach. W tym celu przygotowywane są materiały edukacyjnych, organizowane szkolenia, otwarte akcje. Izby z poszczególnych landów prowadzą różnego typu warsztaty, organizują wystawy, konkursy. Szczególnie godnym polecenia jest program “KidS. Kammer in der Schule” realizowany przez oddział Nadrenii Północnej Westafalii. Z okazji 15-lecia działalności programu KidS, zorganizowano wystawę.
Jednym z obszarów działalności tego oddziału Izby jest konkurs “Mein Schulhof – mein Plan!”. Na stronie konkursu dostępna jest instrukcja dla nauczycieli, zawierające nie tylko informacje o konkursie, ale również porady dla nauczycieli, pomysły jak wpisać projektowanie podwórka szkolnego do programu różnych lekcji.
W ramach programu zostały opracowane materiały dla nauczycieli, które podzielono na 5 obszarów tematycznych: budynki i ich otoczenie, krajobraz miejski, konstrukcje budowlane, światło – kolor – materiał, metody pracy architekta. Do każdego obszaru zostały zaproponowane przykładowe tematy lekcji, ich cele i efekty, jakie mogą przynieść.
Dostępne są również materiały dla nauczycieli i uczniów “Alles nur Fassade?”, zawierające scenariusz zajęć, które można przeprowadzić w ramach tygodniowych warsztatów. Porusza takie tematy jak – wizerunek miasta, użytkownicy, fasady, a plan budynku, style architektoniczne.
Akademia Alvara Aalto, wraz Muzeum Alvara Aalto poświęciły edukacji przestrzennej dwa spotkania z cyklu “Sounding for Architecture”. W 2003 r. podjęto temat: “A Space between the Urban Environment and Nature; working with Children“. Rok później tematem głównym było: “Designing for the environment”. W warsztatach wzięli udział architekci i projektanci, zajmujący się na co dzień edukacją architektoniczną.
“At bo i Norden” (Living In the Nordic Countries) to interaktywny kurs dla młodzieży w wieku 13-16, z Danii, Finlandii, Islandii, Norwegii i Szwecji. Poprzez Internet uczniowie kontaktowali się z kolegami z innych państw. Uczestnicy poznawali architekturę i tradycje budowlane swoich miast poprzez fotografię, rysunek, modele architektoniczne. Projekt testowany był w roku 2001, w Norwegii, Finlandii i Danii.
“The Oak of Finland” to ogólnofiński program, do udziału w którym zaproszono szkoły i muzea. Celem programu było propagowanie tradycyjnego budownictwa, zwrócenie uwagi na wartość dziedzictwa architektonicznego, przekazanie dzieciom i młodzieży, że są częścią tego dziedzictwa, stworzenie materiałów edukacyjnych dla nauczycieli. Program został opisany na stronie internetowej (po fińsku). Na stronie edu.fi znajduje się opis po angielsku.
Na zakończenie warto również wspomnieć o organizacji LASTU (The architecture and environment culture school), działającej w Lapinlahti, prowadzącej zajęcia dla dzieci i młodzieży.
Polecam również książki. Niestety, w większości po fińsku:
Arkkitehtuurin ABC (The ABC of Architecure), J. Räsänen, H. Korpelainen, 2004
Pieni majakirja (The small Book of Huts) P. Meskanen, 2006. Podręcznik o budowaniu chat, na podstawie zebranych doświadczeń ARKKI.
play+space=playce – książeczka o edukacji architektonicznej w Europie. W ramach spotkania PLAYCE w Helsinkach w 2005 r. (angielski) Bezpłatne egzemplarze: liisa.heinonen@minedu.fi
