Przedstawiamy okładkę i spis treści najnowszego numeru “Autoportretu” zatytułowanego “Utopie” – w sprzedaży powinien znaleźć się od przyszłego tygodnia (przypominamy: salony empik, wybrane księgarnie, e-sklep Małopolskiego Instytutu Kultury oraz prenumerata), tymczasem zaś prosimy o uruchomienie wyobraźni przed wyruszeniem z nami przestrzennymi (i nie tylko) śladami wyobraźni utopijnej.
A wokół tego numeru – mamy nadzieję – jeszcze trochę będzie się wkrótce działo.
Autoportret
nr 2[34]/2011
UTOPIE
Kryzys utopii? Ankieta redakcyjna
Dorota Jędruch, Utopia jako kłopot
Jarosław Urbański, Za horyzontem
Paweł Jaworski, Tak wykształca się stopniowo spokojny, inteligentny, wartościowy robotnik przemysłowy…
Łukasz Stanek, Kolektywny luksus
Terra ze Stefanem Müllerem rozmawiają Michał Duda i Roman Rutkowski
David Crowley, Krajobrazy zimnej wojny
Michał Wiśniewski, Betonowy ogród
Piotr Winskowski, Koślawa pętla czasoprzestrzenna
Tomasz Z. Majkowski, Utopia, która nadejdzie
Emiliano Ranocchi, Od maszyny do człowieka i z powrotem
Simona Forti, Ciało politycznie poprawione
P.S. Okładka miała swoją premierę na naszej stronie na facebooku – zachęcamy do polubienia nas wszystkich tych, którzy facebooka używają a jeszcze tego nie uczynili!
It is a great pleasure for us to inform you that “Autoportret” has received a financial support from the International Visegrad Fund within the “Small Grants” programme. Our application concerned issue no. 4[36]/2011 which is provisionally titled “Identity in space” and will be devoted to the ways in which broadly understood identity of the inhabitants of East-Central Europe has been rendered in space and architecture after 1989. The issue is to be published at the turn of 2011 and 2012 and our partners in this project are Magyar Épitészeti Múzeum (Hungarian Museum of Architecture in Budapest), a Prague-based magazine „Zlatý řez” and Spolok architektov Slovenska (Slovak Architects Association) in Bratislava.
“Identities in space” will be the fifth issue in the history of our magazine which received a support from the IVF, the four previous publications were “Around Functionalist Architecture”, “Organic Architecture”, “Death in Central Europe”, and “Imagining Nations”.
Z przyjemnością informujemy, iż “Autoportret” otrzymał dzisiaj wsparcie z International Visegrad Fund w ramach programu “Small Grants”. Aplikacja przez nas złożona dotyczyła numeru 4[36]/2011, który nosi roboczy tytuł “Tożsamość w przestrzeni” i ma dotyczyć sposobów odzwierciedlania w przestrzeni i architekturze szeroko pojętej tożsamość mieszkańców krajów Europy Środkowej po roku 1989. Numer ukaże się na przełomie 2011 i 2012 roku, a naszymi partnerami przy jego wydaniu są Magyar Épitészeti Múzeum (Węgierskie Muzeum Architektury w Budapeszcie), wydawane w Pradze czasopismo “Zlatý řez” oraz Spolok architektov Slovenska (Stowarzyszenie Słowackich Architektów) w Bratysławie.
“Tożsamość w przestrzeni” będzie już piątym w historii “Autoportretu” numerem wydanym dzięki wsparciu IVF. Poprzednie to: “Wokół funkcjonalizmu”, “Architektura organiczna”, “Śmierć w Europie Środkowej” oraz “Wyobrażanie narodów”.
Jakiś czas temu informowaliśmy o odbywającej się pod naszym patronatem wrocławskiej inicjatywie placemakingowej Splot Szewska. Nadszedł czas już na trzecią edycję splatania i rozplatania ulic Szewskiej i Widok – tym razem wydarzenie, odbywające się w najbliższą sobotę, 16 lipca między godziną 12:00 a 18:00 na deptaku pomiędzy ulicami Nożowniczą i Kotlarską ma mieć charakter bibliofilski.
Jak pisze organizatorka przedsięwzięcia, antropolożka i architektka, Anna Rumińska: “do prezentacji swoich bieżących, nowych publikacji oraz zbędnych, archiwalnych woluminów zaprosiłam podmioty księgarskie i bibliofilskie z Wrocławia – przede wszystkim z ulicy Szewskiej, ale także Kuźniczej i innych wrocławskich ulic. Chęć udziału wyraziły już jednostki Uniwersytetu Wrocławskiego: Instytut Kulturoznawstwa, Instytut Archeologii, Katedra Muzykologii, Katedra Etnologii i Antropologii Kulturowej, a także Wydawnictwo Ossolineum, Księgarnia PWN z Kuźniczej, Duszpasterstwo Akademickie Maciejówka, Antykwariat Naukowy z Szewskiej, Antykwariat Szarlatan ze Szczytnickiej, Oficyna Wydawnicza Atut, redakcja „Tematy z Szewskiej”, redakcja „Zeszyty Etnologii Wrocławskiej”, Muzeum Architektury i Polskie Towarzystwo Ludoznawcze.”
Przez sobotnie popołudnie mają się odbywać na Szewskiej prezentacje bibliofilskie, wymiana książek, turniej planszówek i występy muzyczne.
Polecamy zatem spędzenie soboty we Wrocławiu. Tymczasem tutaj znajdziecie Państwo szereg wyjaśnień dotyczących Splotu jako takiego, a w tym miejscu szczegóły dotyczące sobotniego warkocza wydarzeń.
Informujemy, że 9 lipca 2011 roku Jury Galerii Zewnętrznej Miasta Gdańska postanowiło przyznać następujące nagrody w IV edycji międzynarodowego konkursu, o którym informowaliśmy jakiś czas temu i który objęliśmy naszym patronatem:
I nagroda: Blind/Ślepi, Bert Theis
I wyróżnienie: Occurence / Zjawisko, Thorsten Goldberg
II wyróżnienie: Green Gate Project / Projekt Zielona Brama, Weronika Kiersztejn i Michał Kozik
Uzasadnienie werdyktu Jury:
Tegoroczna edycja konkursu stała się ważnym krokiem w rozwoju „Galerii Zewnętrznej Miasta Gdańska”. Siedem projektów zostało zaprezentowanych przez artystów z całego świata i potwierdziły one wysoki poziom przedsięwzięcia pod względem artystycznym i profesjonalnym.
Przez pięć lat realizowania kolejnych dzieł sztuki w różnych częściach Dolnego Miasta w Gdańsku, udało nam się poznać dogłębnie specyfikę tego rejonu. Prace, które dotąd zostały wykonane są dowodem na to, że projekty artystyczne realizowane w przestrzeni publicznej mogą doskonale współgrać z rozwojem urbanistycznym.
I NAGRODA: Blind / Ślepi, Bert Theis
W pracach Berta Theisa sztuka w przestrzeni publicznej zawsze nawiązuje do szczególnego kontekstu społecznego i historycznego. Poza wyrafinowaną estetyką i konceptualnym przekazem, jego interwencje mają też charakter funkcjonalny; „Potemkin Lock”, pawilon narodowy Luksemburga zaprojektowany przez niego na Biennale w Wenecji w 1995, pozwalał wyczerpanym zwiedzającym na odpoczynek w białej przestrzeni słuchając kompozycji, w której wykorzystano głos Marcela Duchampa. Z kolei Platforma Filozoficzna zrealizowana w 1997 w ramach Skulpturen Projekte Munster pełniła także funkcję postoju dla rowerzystów lub sceny dla tancerzy tanga.
Jego propozycja dla „Galerii Zewnętrznej Miasta Gdańska” łączy w sobie funkcjonalizm, estetykę i refleksję społeczną. Most na ulicy Toruńskiej ma starą balustradę, którą Bert Theis chce zastąpić nową, specjalnie zaprojektowaną, z prętami układającymi się w napis. To, co użyteczne staje się jednocześnie wymowne i piękne. „Ślepi urbaniści” i „Korore architekty” nawiązują do presji społecznej odczuwanej przez obecnych mieszkańców Dolnego Miasta w związku z procesem gentryfikacji tej okolicy. Czy transformacja urbanistyczna i architektoniczna uwzględnia całą złożoność społeczną i historyczną tego miejsca? Jakie będą konsekwencje dramatycznych zmian zachodzących w tym procesie? Bert Theis zwraca uwagę, że te decyzje zwykle podejmowane są w oparciu o krótkoterminową logikę ekonomii. Artysta poprzez swoją pracę zadaje serię pytań i snuje rozważania, które będą ewoluować przez kolejne lata, towarzysząc dalszym zmianom. Tak, jak to się dzieje w przypadku pomników, instalacja ta będzie wciąż nabierać nowych znaczeń i prowokować do refleksji. Balustrada Berta Theis będzie używana przez wszystkie osoby przekraczające most i stopniowo odczytywana i odkrywana przez coraz więcej starych i nowych mieszkańców dzielnicy. Będzie stanowić uniwersalne dzieło sztuki wpisane w strukturę mostu – odnoszące się do czasów obecnych i do przyszłości.
I WYRÓŻNIENIE: Occurence / Zjawisko, Thorsten Goldberg
Jury proponuje, aby wyróżniony w konkursie projekt Thorstena Goldberga, został zrealizowany jako uzupełnienie pracy Berta Theisa. Dopełni ją poprzez swój odmienny wymiar. Projekt Goldberga charakteryzuje efemeryczność, element zaskoczenia, radości, sezonowej atrakcji i ma potencjał, aby stać się przestrzenią, w której spotykać się będą zaciekawieni widzowie – tak, jak ma to miejsce na całym świecie przy zaskakujących fontannach przypominających islandzkie gejzery.
Dolne Miasto jest połączone z resztą Gdańska trzema „bramami”. Dwie z nich są wyraźnie zaznaczone, ale most przy ulicy Toruńskiej jest nadal niczym tylne wejście, pomimo dużego ruchu, który jest widoczny nawet na Google Earth.
„Zjawisko” to rodzaj chmurki, która ma pojawiać się w momencie, gdy pieszy przekracza most przy ulicy Toruńskiej. Intencją artysty jest stworzenie nietypowej formy powitania dla gości odwiedzających Dolne Miasto. Artysta opisuje swój projekt następująco: „Chmurka będzie jasnoróżowa i będzie pojawiać się na betonowych schodach tarasu sąsiadującego z mostem. Wydmuchiwana z dysz wywołujących mgłę, błyskawicznie będzie formować się w chmurę wielkości 3x5m. Zjawisko będzie trwało moment – około minuty. Kolor i forma będą nawiązywały do waty cukrowej i do osiadającego cumulusa. Czujniki wywołujące pojawienie się chmurki nie będą reagować na przejeżdżające samochody, tylko na co dziesiątego pieszego udającego się przez most w kierunku wschodnim. Zjawisko będzie skierowane bezpośrednio do niego – będzie jego „własną chmurką”. Jednocześnie światło i mglista forma będą pełniły funkcję sygnału widocznego z oddali.”
II wyróżnienie: Green Gate Project / Projekt Zielona brama, Weronika Kiersztejn i Michał Kozik
Praca zatytułowana Green Gate / Zielona Brama zaprojektowana została przez dwoje architektów ze Śląska: Weronikę Kiersztejn i Michała Kozika, którzy w tym roku kończą swoje studia magisterskie. To kolejny już duży sukces tego zespołu: w 2009 roku byli laureatami pierwszej nagrody krakowskich Międzynarodowych Biennale Architektury Wnętrz. Zaproszenie tak młodych ludzi do tak poważnego konkursu było odważną decyzją jury „Galerii Zewnętrznej Miasta Gdańska”. Dzisiaj, po tajnym głosowaniu, z radością stwierdzamy, że to właśnie oni uzyskują trzecią nagrodę w tegorocznym konkursie.
Zielona Brama jest projektem wielowarstwowym. Jej wizualne działania odnoszą się do dwóch dystansów współczesnego postrzegania świata: dystansu lokalnego i dystansu globalnego. Dystans lokalny to bezpośrednie bycie we wnętrzu miejskim i jego widzenie. Tu projektanci posługują się najnowszym językiem architektury i używają warstwy pnącej zieleni do zbudowania balustrad mostu łączącego Dolne Miasto ze Starym Przedmieściem. Wnętrze miejskiego kanału, już teraz częściowo obrośnięte zielenią, uzyskuje w ten sposób spójność i scalenie miejskiego parku. Pojęcie zielonego mostu uzyskuje nowe, współczesne znaczenie.
Drugi dystans to globalna sieć Google, która czyni obraz każdego fragmentu globu dostępnym przez internet na cały świecie. Posadzkę mostu pokrywa swoisty wzór-mozaika, który poza wartością estetyczną jest równocześnie kodem QR (bardziej zaawansowaną wersją kodu kreskowego). Kod QR wtopiony w posadzkę mostu może być zeskanowany przez każdego, kto na mapach Google zauważy most Dolnego Miasta. Skanując go uzyska dostęp do strony internetowej, która opisuje koncepcję zielonej architektury Dolnego Miasta.
Tak podwójnie skonstruowany projekt jest równocześnie lokalny i globalny. Pokazuje staranie młodych architektów, by miasto, aspirując do świata, nie zatracało swojej lokalnej wyjątkowości; by owa lokalna wyjątkowość była drogą do uczestnictwa w świecie.
Wszystkie prace zgłoszone do konkursu zostaną zaprezentowane w CSW Łaźnia. Otwarcie wystawy odbędzie się 9 września 2011. Podczas wernisażu nastąpi uroczyste wręczenie nagród laureatom konkursu.
