Wstęp
Wstęp do numeru “Przestrzenie władzy”.
Metafizyka i homoerotyka
W przestrzeni publicznej współczesnych Włoch wciąż można odnaleźć wiele pozostałości po międzywojennym okresie faszystowskim. Forum Mussoliniego, Faszystowska Akademia Wychowania Fizycznego, stadion sportowy – wszystkie one do dziś pełnią pierwotną funkcję. Autor próbuje obalić strategie obronne wywodzące się z dyskursu naukowego, a zasymilowane w świadomości powszechnej, które uniemożliwiają rzeczywistą ocenę dziedzictwa faszyzmu.
Paradoksy socrealizmu
Architektura socrealistyczna – wydawałoby się, że bez problemu potrafimy wymienić jej kanoniczne elementy. Jednak socrealizm w architekturze wymyka się jednoznacznym definicjom, charakteryzują go nieokreśloność, nieustanne poszukiwanie formy wizualnej pozwalającej na najpełniejsze wyrażenie ideologii.
Widmo środka świata
Mit Pałacu Kultury i Nauki przybierał rozmaite odcienie. W pozytywnej wizji jawił się jako strzeliste, wznoszące się pod niebo centrum świata (Warszawy, socjalistycznej Polski) czy obiekt quasi-sakralny, łączący w sobie wiele pozornie sprzecznych elementów kulturowych; w negatywnej nazywano Pałac naroślą, podkreślano jego sztuczną pozycję w tkance miasta. Co łączy obie wizje? Autor znajduje odpowiedź w antropologii kulturowej.
W służbie przyszłości
WPKiW. Obszar 620 hektarów między Katowicami a Chorzowem. Zbudowany na początku lat pięćdziesiątych na przysypanych 25-centymetrową warstwą ziemi hałdach i wysypiskach śmieci uformowanych w pagórki, doliny i jeziora. Obsadzony drzewami, między którymi znajdziemy planetarium, wesołe miasteczko, ogród zoologiczny, kąpielisko, restauracje, ośrodek sportów wodnych, skansen, rozarium, kolejkę, park rzeźb. Dziś częściowo obumarły, wciąż pełni swoją rolę, będąc jednocześnie pomnikiem niezrealizowanej utopii.
Budowanie dominacji
W dwudziestoleciu międzywojennym między zwolennikami Piłsudskiego i Dmowskiego toczył się spór o wizję Polski, jednak oba obozy łączyła myśl o Polsce jako potędze zdolnej kształtować politykę regionu. Ideologia kolonialna znalazła wyraz w oficjalnej propagandzie państwowej realizowanej między innymi na polu architektury.
