14 listopada br. odbyły się warsztaty dla mieszkańców osiedla Podwawelskiego (krakowska dzielnica Dębniki). Ich celem było wypracowanie pomysłów na rewitalizację rekreacyjnej przestrzeni wewnątrz osiedla. Organizatorem wydarzenia była Fundacja Partnerstwo dla Środowiska w ramach programu „Szkoły dla ekorozwoju”. Warsztaty zaplanował zgodnie z zasadami opracowanymi przez Project for Public Spaces dr Tomasz Jeleński z Międzynarodowego Centrum Kształcenia Politechniki Krakowskiej. Uczestnikami byli mieszkańcy osiedla, członkowie Rady Dzielnicy VIII oraz zwolennicy kreowania udanych przestrzeni publicznych: studenci architektury i członkowie stowarzyszeń związanych ze zrównoważonym rozwojem miast.
Metoda warsztatów, a także wybór terenu, który radni zaproponowali jako miejsce do zbadania, wzbudziły pewne kontrowersje wśród przybyłych na spotkanie mieszkańców. Jednak po zażegnaniu małego konfliktu poszło już gładko: przeprowadzono wizję lokalną, przepytano przechodniów i zebrano niezbędne do planowania dane. W efekcie zrodziły się pomysły na zagospodarowanie tej przestrzeni osiedlowej: usunięcie zbędnych powierzchni asfaltowych, zorganizowanie centrum osiedla, czyli „Rynku Podwawelskiego”, zainstalowanie bardziej wydajnego oświetlenia oraz wyróżnienie tzw. „landmarków”, czyli punktów charakterystycznych (pomnik Konopnickiej i zabytkowa lokomotywa na placu zabaw). Zwrócono także uwagę na możliwość ciekawej współpracy, jaką właściciel terenu osiedla, czyli spółdzielnia mieszkaniowa, mógłby nawiązać z działającą na Podwawelskim firmą ogrodniczą.
Edukacja przestrzenna coraz częściej pojawia się łamach takich pism jak “Architektura & Biznes”, czy “Architektura – Murator“. Zainteresowanie ze strony architektów jest niezwykle ważne. To oni mogą wprowadzić młodych ludzi w świat architektury, krajobrazu, relacji przestrzennych, estetyki. Idealnym rozwiązaniem byłaby współpraca między architektami, a szkołami, w celu stworzenia wspólnego programu nauczania. Tak dzieje się w wielu krajach, o czym będziemy pisać w kolejnych tygodniach. Dziś przedstawiam krótkie zestawienie artykułów, związanych z tym tematem. Jeżeli znajdziecie artykuły i informacje, które pominęłam, proszę o komentarze i uzupełnienia.
Zacznę od całkiem dawnej publikacji, która ukazała się w marcu 2001 roku, w “A&B”. Anna Palej pisała o przygotowaniu do społecznej odpowiedzialności za komfort życia w miastach. Artykuł ten miał być początkiem cyklu o relacjach “architektura + dzieci”.
W artykule “Najmłodsi z architektów”, we wrześniowym numerze “A&B” 2006, Mieczysław K. Leniartek opisał proces projektowania przez dzieci i architektów pomnika upamiętniającego wydarzenia 11. września.
W numerze listopadowym 2006 “Architektura-Murator” ukazała się relacja z międzynarodowej konferencji i warsztatów PLAYCE 2006 oraz z wystawy dla dzieci “Odczuwanie architektury”.
W dniach 27.11 do 1.12.2006 roku miały miejsca warsztaty projektowe “Miasto ogród jako wzorzec projektowania ładu przestrzeni”, realizowanego z uczniami szkoły podstawowej. Warsztaty zostały opisane w lutowym (2007) numerze “A&B”
W lutym 2009 roku w “A&B” zamieszczona została notka na temat Forum Edukacji Architektonicznej, które odbyło się 3. grudnia 2008 roku. Z tej okazji zamieszczono również artykuł Olgi Bogucewicz “O czym nie mówi się w szkole?”, w którym opisane są m.in. działania Stowarzyszenia “Wędrowni Architekci”, Stowarzyszenia Akademia Łucznica i program “Dialog z otoczeniem” opracowany przez Zofię Bisiak, Annę Wróbel i Dariusza Śmiechowskiego.
W numerze lipcowo-sierpniowym 2009 “A&B” ukazał się cykl artykułów pt. “Inna szkoła”, dotyczący edukacji architektonicznej i projektowaniu szkół. Opisana została inicjatywa “KidS-Kammer in der Schule”, w ramach której niemieccy architekci realizują warsztaty w szkołach. W tym samym numerze zamieszczono wywiad z Aleksandrą Machowiak i Danielem Mizielińskim, autorami książeczki “D.O.M.E.K”, o której już pisaliśmy. Szkoda tylko, że przy takiej okazji prowadząca wywiad nie przygotowała się i nie potrafiła wymienić żadnej inicjatywy związanej z edukacją przestrzenną w Polsce, a przecież wiemy, że takie są. O czym pisze chociażby, cytowana przez nas, Anna Cymer w Gazecie Wyborczej.
Serdecznie zapraszamy na kolejne spotkanie z cyklu “Przestrzeń kultury”. Tym razem będziemy rozmawiać o przestrzeniach wirtualnych. Dyskusję poprowadzi Michał Choptiany, a udział wezmą Zoltán Gyalókay, Artur Wabik i Bogdan Zalewski.
Miejsce: Bunkier Sztuki, Kraków
Czas: 17 listopada 2009, godz. 18.30
Polecamy festiwal, którego celem jest stworzenie wspólnej odpowiedzialności mieszkańców za przestrzeń miejską. Odbędzie się on w Szczecinie, mieście, które kandyduje do tytułu Europejskiej Stolicy Kultury 2016. Zaplanowano wiele debat, prezentacji, wystaw czy projekcji filmowych. Motywem przewodnim jest próba odpowiedzi na pytanie: w jaki sposób zmaterializować myśl i potencjał twórczy w trójwymiarze miasta?
Miejsce: Szczecin; czas: 0d 5 do 27 listopada 2009.
Zapraszamy nauczycieli przedszkoli, szkół podstawowych, gimnazjów i liceów województwa małopolskiego na szkolenie, które odbędzie się w styczniu i lutym 2010 roku, w ramach programu “Autoportret. Warsztaty”. Szkolenie ma na celu zapoznanie uczestników z ideą edukacji przestrzennej, przekazanie narzędzi przydatnych w pracy z tematem: architektura i krajobraz kulturowy oraz udostępnienie materiałów ułatwiających formułowanie autorskich programów edukacyjnych. Karty zgłoszeniowe należy nadsyłać do końca listopada 2009 roku.
Możliwość uczestniczenia w procesie planowania przestrzeni miejskiej wydaje się być jednym z podstawowych praw mieszkańców. Rzadziej słyszy się, że tam gdzie prawo – jest i obowiązek. Na przykład obowiązek rozumienia (choćby w bardzo ogólnym sensie), na czym polega planowanie przestrzenne oraz jakie – w sensie urbanistycznym, społecznym czy historycznym – jest nasze miasto.
Program „Zrozumieć Miasto” od roku 2004 zaprasza mieszkańców Nowej Huty na spotkania poświęcone przestrzeni (architektonicznej i społecznej) tej dzielnicy. W ciągu ostatniego roku odbyło się 8 takich spotkań. Prelegentami są osoby zajmujące się tematyką odnowy miast w obszarze architektury, gospodarki, ochrony środowiska, kultury, bezpieczeństwa czy funkcji społecznych. Ich wybór jest bardzo demokratyczny: z jednej strony tak uznani architekci jak prof. Krzysztof Skalski, z drugiej – doktoranci czy studenci. Tematem jest zawsze Nowa Huta, często w bardzo szerokim kontekście. Spotkania są otwarte: zwykle przychodzą ludzie zawodowo związani z Nową Hutą, a także mieszkańcy – oni najbardziej żywiołowo reagują na głoszone przez prelegentów treści. Spotkania z cyklu „Zrozumieć Miasto” odbywają się najczęściej w siedzibie organizatora – w Ośrodku Kultury im. C. K. Norwida w Nowej Hucie.
