Możliwość uczestniczenia w procesie planowania przestrzeni miejskiej wydaje się być jednym z podstawowych praw mieszkańców. Rzadziej słyszy się, że tam gdzie prawo – jest i obowiązek. Na przykład obowiązek rozumienia (choćby w bardzo ogólnym sensie), na czym polega planowanie przestrzenne oraz jakie – w sensie urbanistycznym, społecznym czy historycznym – jest nasze miasto.
Program „Zrozumieć Miasto” od roku 2004 zaprasza mieszkańców Nowej Huty na spotkania poświęcone przestrzeni (architektonicznej i społecznej) tej dzielnicy. W ciągu ostatniego roku odbyło się 8 takich spotkań. Prelegentami są osoby zajmujące się tematyką odnowy miast w obszarze architektury, gospodarki, ochrony środowiska, kultury, bezpieczeństwa czy funkcji społecznych. Ich wybór jest bardzo demokratyczny: z jednej strony tak uznani architekci jak prof. Krzysztof Skalski, z drugiej – doktoranci czy studenci. Tematem jest zawsze Nowa Huta, często w bardzo szerokim kontekście. Spotkania są otwarte: zwykle przychodzą ludzie zawodowo związani z Nową Hutą, a także mieszkańcy – oni najbardziej żywiołowo reagują na głoszone przez prelegentów treści. Spotkania z cyklu „Zrozumieć Miasto” odbywają się najczęściej w siedzibie organizatora – w Ośrodku Kultury im. C. K. Norwida w Nowej Hucie.
O tym, że ludzie chcą oglądać dokumentalne filmy o architekturze przekonałam się, odchodząc z kwitkiem od kasy krakowskiego kina „Mikro”, gdzie zabrakło biletów na filmy Arch Film Fest (6-9 października 2009). Sprzedano miejsca zarówno fotelowe, jak i podłogowe. Dodać należy, że widownia nie składała się wyłącznie z architektów.
Dlatego myślę, że na prezentacji projektu „Nebula” w dniu 10 listopada o 13.00, w kinie „Sfinks” Ośrodka Kultury im. C. K. Norwida (os. Górali 5), także publiczność dopisze. Zobaczymy krótki film o projekcie i prezentację multimedialną. Będą tam też autorzy projektu, których uhonorowano III nagrodą w międzynarodowym konkursie “International Ideas Competition for the Bering Strait Project”.
Nie jest to zresztą pierwsze działanie Ośrodka na niwie edukacji architektonicznej dla szerokiej publiczności. O projekcie „Zrozumieć miasto” jeszcze napiszę. Na razie zapraszam na prezentację pomysłu, który się w głowie nie mieści. Bo miejsce, bo forma, bo czy to w ogóle można zrealizować…
O „Nebuli” napisali: „Sztuka Architektury”, „Gazeta Wyborcza” i wielu innych.
1 i 2 października uczestniczyłam w konferencji „Turning great ideas into great public spaces” zorganizowanej w Nowej Hucie przez Project for Public Spaces i Fundację „Partnerstwo dla Środowiska”. Miejsce spotkania osób i organizacji, którym bliska jest idea partycypacji społecznej w planowaniu przestrzeni publicznych, nie było przypadkowe. Aleja Róż w Nowej Hucie jest flagowym przedsięwzięciem Urzędu Miasta Krakowa w Miejskim Programie Rewitalizacji. Zastosowanie metody PPS pokazano na przykładach bardzo zróżnicowanych: zarówno pod względem rozmachu (park miejski w amerykańskiej metropolii i plac zabaw w małym europejskim miasteczku) oraz geograficznym (Waszyngton i Gilijan w Kosowie).
O ile pierwszy dzień konferencji był dniem prezentacji dużych przedsięwzięć, drugi upłynął pod znakiem działań lokalnych. Finałem było ćwiczenie praktyczne: badanie północnego krańca Alei Róż pod kątem przyjaznego mieszkańcom przeorganizowania tej przestrzeni publicznej.
Poza prezentacjami dotyczącymi udziału mieszkańców w planowaniu przestrzeni Nowej Huty (prezentacje MIK i Forum dla Nowej Huty) ważnym polskim akcentem konferencji była prezentacja polskiego tłumaczenia publikacji PPS na temat partycypacji społecznej „Jak przetworzyć Miejsce. Podręcznik kreowania udanych przestrzeni publicznych”.
Ogólną konkluzją prezentacji, rozmów i warsztatów stało się zgodne przekonanie uczestników, że główną barierą we wdrażaniu działań partycypacyjnych są procedury administracyjne, które nie zachęcają urzędników do angażowania mieszkańców w proces planowani przestrzeni a obywateli często skutecznie zniechęcają.
Zwiedzając mieszkanie starszej osoby, natkniemy się na wiele przedmiotów, których znaczenia i kontekstu nie będziemy rozumieć. Bardzo prawdopodobne, że będą one pamiątkami z czasów dzieciństwa, wspomnieniami z utraconej ojczyzny, którą kiedyś trzeba było opuścić. Prezentująca pamiątki dziesięciorga emerytów z Nowej Huty ekspozycja „Bagaż odnaleziony” ukazuje, jak wyjątkowy jest świat, który każdy z nas ze sobą niesie. Bohaterowie wystawy zdecydowali się go pokazać.
Bagaż odnaleziony – pdf do pobrania
