pismo

Niewidzialne przedmieścia

Paweł Jaworski opisuje problem przedmieść, obszarów międzymiejskich, opierając się na przykładzie zespołu architektonicznego Katowic i Tychów. Skupia się na kwestii projektowania przedmieść oraz sposobie, w jaki się rozwijają. Pomimo mocno rozwiniętego planowania już w czasach socjalizmu procesy budownictwa mieszkaniowego nabrały charakteru żywiołowego. Tendencja ta przybrała na sile po zmianie systemu, powodując powstawanie dużych obszarów jednolitej zabudowy jednorodzinnej rozwijającej się bez żadnej koncepcji urbanistycznej. Autor analizując polskie warunki zwraca uwagę na nieodwracalność procesów suburbanizacji i proponuje refleksję nad kontrolą jej kształtu, a nie tyle dyskusję nad samym zatrzymaniem zjawiska.

pismo

Przedmieście nie

Magdalena Staniszkis analizuje współczesne polskie przedmieścia przedstawiając problemy związane z „rozlewaniem się” miast zarówno z punktu widzenia jednostkowego, jak i globalnego. Wymarzony dom za miastem stał się szansą na poprawę jakości mieszkania dla wielu Polaków, okazał się też jednak pułapką ze względu na uciążliwe dojazdy i brak potrzebnej infrastruktury, który sprawia, że przedmieścia określane są jako nie-miasto, miejsca do mieszkania, a nie miejsca do życia. Z globalnego punktu widzenia przedmieścia są zaprzeczeniem racjonalnego gospodarowania i zrównoważonego rozwoju, które zakładają stopniowe wypieranie transportu samochodowego przez transport publiczny, pieszy i rowerowy. W Polsce takie myślenie nie jest zbyt popularne, natomiast w Europie Zachodniej, gdzie zjawisko suburbanizacji pojawiło się dużo wcześniej, zwraca się uwagę na globalne problemy związane z rozwojem przedmieść, które są zaprzeczeniem współczesnego myślenia o dobrym mieście.

pismo

Sielanka przydomowa

Jacek Gądecki porusza tematykę domu z perspektywy jego interakcji z człowiekiem. Zwraca uwagę na aspekt kształtowania życia mieszkańców przez ich środowisko życia, zajmuje się również psychologiczną potrzebą bezpieczeństwa związaną z organizacją przestrzeni domowej po to, aby poddać analizie zjawisko osiedli grodzonych i roli, jaką odgrywają w krajobrazie polskich miast od kilkunastu lat.

pismo

Z sobą czy u siebie

Autorka podejmuje problem przemian dziewiętnastowiecznych miast, zastanawiając się w jaki sposób społeczne idee znalazły odzwierciedlenie w rozwiązaniach przestrzennych. Koncepcje przestrzenne miały iść w parze z rozbudowanymi programami społecznymi, a propozycje zmian były zgodne albo z ideologią kapitalizmu albo z postulatami głoszonymi przez socjalistów. Zgodnie z ta pierwszą powstawały osiedla patronackie, druga natomiast stała za powstaniem wielorodzinnych bloków wzorowanych m.in. na ideach Charlesa Fouriera. Takie budownictwo, pozbawione jednak programu socjalnego, zajęło istotne miejsce w budownictwie mieszkaniowym po II wojnie światowej.

pismo

Kamienica – historia prywatna

Wychodząc od analizy tego, czym jest dla człowieka jego przestrzeń intymna, Aleksander Łupienko szkicuje narodziny idei przestrzeni prywatnej, pokazujac w jaki sposób kształtowała się granica pomiędzy tym, co prywatne a tym, co publiczne w kamienicach angielskich i francuskich, by zająć się następnie szczegółowo historią XIX-wiecznych kamienic warszawskich.

pismo

Dom z ziemi polskiej

Transformacja gospodarcza lat dziewięćdziesiątych przyniosła radykalne zmiany trendów budownictwa jednorodzinnego. Domy-kostki z okresu PRL nawiązujące do estetyki modernizmu zastąpiły powstające na masową skalę domy na wzór dworków. Jednakowa forma „polskiej kostki” została zastąpiona rzędami bardzo do siebie podobnych pseudo-dworków z katalogu. Michał Wiśniewski przyglądając się estetyce współczesnych domów jednorodzinnych zarysowuje szerszy kontekst wyborów estetycznych Polaków. Zaprzeczeniem modernizmu stał się powrót do tradycji dworku szlacheckiego, która w wydaniu masowym nabrała przerysowanej formy przekraczając często granicę kiczu.