Współczesna architektura, twierdzi autor, zagubiła się w swoich rewolucyjnych zapędach, zmierza nie wiadomo dokąd, oderwana od intelektualnych korzeni. Potrzeba jej wyciszenia i „humanistycznego namysłu”. Okazją do tego ostatniego może być refleksja nad pustką jako przestrzenią, paradoksalnie, w szczególny sposób bogatą w znaczenia. Szukać trzeba ich jednak w naszych głowach.
Wychodząc od wydawałoby się oczywistej obserwacji, że oto przyszło nam żyć w wypełnionym po brzegi obrazami i treściami świecie „nadmiaru”, autor przekonuje, że za tą pozorną wielością kryje się pustka. W czym się ona jednak przejawia, skoro toniemy w morzu obrazów, dźwięków i informacji?
Przez kilkaset lat w zachodniej architekturze władzę sprawował horror vacui. Pustka rodziła negatywne skojarzenia i starano się ją na najróżniejsze sposoby zapełniać. Jednak od końca XIX w. zaczęły się pojawiać zrazu nieśmiałe, ale stopniowo coraz odważniejsze głosy sprzeciwu. Dziś amor vacui oddycha już pełną piersią i wydaje się znacznie ambitniejszym projektem niż proste zanegowanie zapełnionej przestrzeni.
Londyńskie City. Powierzchnia: 2,6 km2. Status prawny: specjalny obszar podległy królowej. Funkcja: europejskie centrum finansowe. Nadrzędna zasada działania: racjonalność ekonomiczna. Statystyki: 7 stacji kolejowych, 13 stacji metra, 54 linie autobusowe, 250 pubów, 300 restauracji, 7 tys. mieszkańców, 400 tys. pracowników.
„Wejdź centralną bramą. Idziesz przed siebie w mroku i widzisz na końcu, w prawie nieskończonej odległości, świetlistą sylwetkę pałacu. Przez całą drogę, ten niedostrzegalnie się zbliża. Wiesz, że się przybliżasz, ale ta pewność jest sprawą rozumu, podczas gdy zmysły w pojedynczych chwilach drogi pozostają w dalszym ciągu przekonane o bezruchu. Gdy w końcu dojdziesz do budynku, nie będziesz mógł określić, ile czasu ci to zajęło” – Emiliano Ranocchi zabierze Państwa w podróż do innego wymiaru rzeczywistości.
Przypatrując się współczesnym miastom, autorka dochodzi do wniosku, że najszybciej zmieniającym się w nich elementem są… billboardy. Przymocowane do fasad wchodzą z nimi w przelotne, krótkotrwałe związki i w coraz większym stopniu kształtują obraz metropolii. Co z tego dla nas wynika? Nawet nie podejrzewamy, jak wiele…
Autoportret Nr 4 [55] 2016
ORGANICZNOŚĆ
Wbrew pozorom zagadnienie przestrzeni organicznych nie dotyczy tylko zadziwiających zdolności budowlanych zwierząt czy zachwycającej struktury kryształu, lecz przede wszystkim samego procesu powstawania form, ich pojawiania się i zanikania, czy raczej przeistaczania w inne. W świetle coraz to nowszych osiągnięć biologii, genetyki i robotyki pytanie o to, co jest żywe (do tego bowiem sprowadza się pytanie istota organizmu), jest dziś bardziej aktualne niż kiedykolwiek. Pytanie o formy organiczne jest bowiem pytaniem o nas samych: o nasze postrzeganie świata, nasze własne przemijanie i język symboli, jakim próbujemy to przemijanie oswajać.
W numerze:
W kolejnych numerach:
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego:
