Indyjski Czandigarh to rzadki przypadek miasta zaprojektowanego i zbudowanego od podstaw. Wizję gigantów europejskiej architektury – Alberta Mayera, Macieja Nowickiego i Le Corbusiera – uzupełniły kolejne dziesięciolecia rozrastania się miasta.
A dokładniej mówiąc – które już zniknęło. Powstało siedemdziesiąt lat temu z rozkazu Mussoliniego, jako miasto dla faszystowskiego „człowieka nowych czasów”. Zamieszkali w nim górnicy pracujący w pobliskiej kopalni węgla. Po wojnie z rozkazu Tity Raša stała się „dumą socjalizmu”. Wreszcie zamknięto kopalnie. Miasto obumarło. Do dziś przetrwała architektura.
Kiedy w 1918 roku powstała Czechosłowacja, jej pierwszy prezydent postanowił uczynić z Zamku na Hradczanach serce i symbol młodego państwa. Przez ponad dziesięć lat, poczynając od 1920 roku, trwała przebudowa otoczenia oraz wnętrza zamku. Kierownictwo nad całym przedsięwzięciem objął słoweński architekt Jože Plečnik.
Poszukiwanie najodpowiedniejszego miejsca w przestrzeni dla władzy musi uwzględniać jej charakter. Arystoteles uważał, że górujący nad okolicą akropol ma z natury charakter monarchiczny (w przeciwieństwie np. do demokratycznej równiny). Historia praskiego akropolu sięga początku IX wieku i wzniesionego na wzgórzu grodziska. O przemianach królewskiej siedziby na wyszehradzkim wzgórzu opowiada Vladimír Czumalo.
Autoportret Nr 4 [55] 2016
ORGANICZNOŚĆ
Wbrew pozorom zagadnienie przestrzeni organicznych nie dotyczy tylko zadziwiających zdolności budowlanych zwierząt czy zachwycającej struktury kryształu, lecz przede wszystkim samego procesu powstawania form, ich pojawiania się i zanikania, czy raczej przeistaczania w inne. W świetle coraz to nowszych osiągnięć biologii, genetyki i robotyki pytanie o to, co jest żywe (do tego bowiem sprowadza się pytanie istota organizmu), jest dziś bardziej aktualne niż kiedykolwiek. Pytanie o formy organiczne jest bowiem pytaniem o nas samych: o nasze postrzeganie świata, nasze własne przemijanie i język symboli, jakim próbujemy to przemijanie oswajać.
W numerze:
W kolejnych numerach:
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego:
