Architektura po socjalizmie: Postmodernizm jest prawie w porządku?

Czas: 8 października (sobota), godz. 15.00-21.00
Miejsce: Pałac Kultury i Nauki, Sala Kisielewskiego, pl. Defilad 1

Goście: Łukasz Stanek, Martino Stierli, Max Hirsch, Srdjan Jovanovic Weiss, Piotr Winskowski, Jane Pavitt

Sesja dotyczy architektonicznych debat i doświadczeń, które przygotowały grunt pod radykalne zerwanie w Polsce z architekturą późnego socjalizmu, podporządkowaną wymaganiom państwowej biurokracji i przemysłu budowlanego. Podobnie jak architekci w Europie Zachodniej, od lat 70. polscy architekci odkrywali historyczne typologie i tradycyjne obrazy miasta oraz miejską skalę, jednak wymiana z Zachodem była ograniczana i prowadzona na coraz bardziej nierównych warunkach. Dla setek polskich architektów poligonem nowych pomysłów stała się natomiast praca na Bliskim Wschodzie i w Afryce Północnej. Było to zarówno doświadczenie pracy w warunkach liberalizujących się gospodarek, jak i praktyki architektonicznej zrywającej z wieloma zasadami modernizmu. Dopełniając prezentowaną w Auli Spadochronowej SGH wystawę „Postmodernizm jest prawie w porządku. Architektura polska po socjalizmie i doświadczenie postkolonialne”, sesja analizuje eksport architektury z PRL-u w kontekście wielości genealogii postmodernizmu i jego różnych geografii.

OSSA to Ogólnopolskie Stowarzyszenie Studentów Architektury powstałe w
1997 roku z inicjatywy studentów, których pragnieniem było poszerzanie swoich horyzontów. Tegoroczne warsztaty odbędą się w dniach 23-30 października i będą powiązane z organizowanym przez Muzeum Sztuki Nowoczesnej festiwalem „Warszawa w budowie”.

Hasłem przewodnim tegorocznych warsztatów OSSA jest “Fatamorgana”. W ich trakcie organizatorzy chcieliby się przyjrzeć razem z uczestnikami chaosowi w przestrzeni miejskiej oraz poszukać odpowiedzi na pytania, czy da się nad nim zapanować i czy powinno się go w ogóle kontrolować. Poruszana będzie tematyka planowania miejskiego w kontekście zarówno mikro-, jak i makro-skali.
Punktem wyjścia dla OSSA 2011 jest próba zbadania przestrzeni Warszawy
pod kątem swoistości jej elementów i charakterystycznych zjawisk. Obecnie Warszawa
jest czyszczona i przygotowywana w związku z EURO 2012, staraniem o przyznanie tytułu Europejskiej Stolicy Kultury 2016 oraz innymi planowanymi miejskimi inwestycjami. Zmiany te są jednak osadzone w kontekście miasta nieszablonowego, odbudowanego przez swoich mieszkańców i tłumionego przez czterdziestolecie powojenne, dodatkowo ukształtowanego przez spontaniczny chaos drobnych inwestycji związanych z potrzebami mieszkańców w ostatnich dwóch dekadach. Oznacza to zderzenie wizji Warszawy tworzonej przez architektów, urbanistów, urzędników oraz obecne pokolenie mieszkańców. Tym samym, jak piszą organizatorzy, podczas warsztatów chaos będzie mógł zderzyć się z chaosem.

Po szczegółowe informacje odsyłamy na oficjalny blog warszawskich warsztatów.

Informację przygotowano na podstawie materiałów nadesłanych przez organizatorów.

Każda z czterech zaplanowanych na pierwszą edycję sesji ma swój temat przewodni, wszystkie odbędą się w trakcie trwania 3. edycji ArtBoom Festivalu. Organizatorzy proponują zająć się zagadnieniami wokół:

1. działań rzecznych (aktywizacja bulwarów, miasto frontem do Wisły, woda w mieście, zalewy, plaże, barki, balon) – 11 czerwca
2. reform komunikacyjnych (tramwaje, autobusy, parkingi, rowery, koleje linowe, chodniki) – 12 czerwca
3. zielonych inicjatyw (parki, planty, skwery, ogrody, zwierzęta) – 23 czerwca
4. interwencji przestrzennych (place, rynki, centra dzielnic, wieżowce, gentryfikacja, zabytki) – 24 czerwca

Wszystkie sesje odbędą się w siedzibie Zbiornika Kultury przy ul. Zabłocie 23 w Krakowie.

Celem spotkań jest próba wspólnego poszukiwania odpowiedzi na pytania: jakie są problemy związane z powyższymi blokami zagadnień, jakie mogą być rozwiązania tych problemów?, jak jest? jak być powinno? co i jak udoskonalić?

Każdy, kto chciałby przedstawić swoją wizję miasta, ma do dyspozycji 10 minut na prezentację oraz mikrofon, komputer i projektor. Wszystkie propozycje prezentacji powinny być przesłane w formie krótkiego dokumentu (doc, odt, pdf) na adres mailowy organizatora krakowskiej edycji debat miastoprojektor[at]artboomfestival.pl.

Każda zgłoszona prezentacja zostanie przedstawiona przez autora.
Narzucone są jedynie: temat przewodni, ograniczenie czasu prezentacji, miejsce debaty i godzina jej rozpoczęcia

Inspiracją do zorganizowania Miastoprojektora stał się Departament Propozycji stworzony i realizowany od 2009 roku przez warszawskie Muzeum Sztuki Nowoczesnej w ramach festiwalu Warszawa w budowie.

Krakowska edycja debat powstała z inicjatywy członków Projektu Miejskiego: Marty Skowrońskiej i Tomasza Lelka przy współpracy z Magdą Mosiewicz (pomysłodawczyni formuły) i Małgorzatą Radkiewicz (Stowarzyszenie Przestrzeń-Ludzie-Miasto)

Więcej o idei powstania Miastoprojektora przeczytać można w wywiadzie z Magdą Mosiewicz przeprowadzonym dla Projektu Miejskiego.

***

O inicjatorach Miastoprojektora

Magdalena Mosiewicz – ukończyła Wydział Filozofii Uniwersytetu Jagiellońskiego i Wydział Operatorski PWSFTViT w Łodzi; pracowała jako dziennikarka TVP Kultura; współtworzyła internetową telewizję Instytutu Teatralnego e-teatr.tv; autorka lub współautorka filmów dokumentalnych, m.in. o Pawle Althamerze, teatrze Komuna Otwock, urbanistce Magdalenie Staniszkis; kuratorka programu “Departament Propozycji” festiwalu Warszawa w Budowie w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie; prowadzi warszataty filmowe w ramach programów “Nowe media w małych miejscowościach” Fundacji Orange i “Biblioteka Plus” Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego; obecnie realizuje krótkie filmy dla polskiego pawilonu na Praque Quadriennial of Performance Design and Space i prezentację video ekspozycji stałej Muzeum Historii Żydów Polskich.

Małgorzata Radkiewicz – interesuje sie zależnościami pomiędzy człowiekiem a przestrzenia; stara sie promować rower jako miejski środek transportu; teorie zamienia w praktykę jako wiceprezeska Krakowskiego Stowarzyszenia Przestrzeń-Ludzie-Miasto; skończyła socjologię na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie współzakładała Sekcję Socjologii Miasta KNSS UJ.

Marta Skowrońska – emocjonalnie rozdarta pomiędzy drogimi jej sercu trzema miastami: rodzinnym – Łodzią, lat studenckich – Krakowem i obecnym miejscem zamieszkania – Warszawą; ukończyła historię sztuki na Uniwersytecie Jagiellońskim; koordynatorka Projektu Miejskiego w roku akademickim 2009/2010; wraz z Katarzyną Zagól pomysłodawczyni i kurator konkursu dla młodych artystów i architektów Fresh Zone w ramach krakowskiego festiwalu Art Boom; obecnie współpracowniczka Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie.

Tomasz Lelek – architekt i aktywista miejski; ukończył Politechnikę Krakowską na Wydziale Architektury i Urbanistyki; współorganizator “Spaceru po czarnych punktach Krakowa – czyli kicz w przestrzeni miejskiej” podczas 1. edycji Festiwalu ArtBoom; prowadzący cykl spotkań o kształtowaniu przestrzeni i partycypacji w ramach Projektu Miejskiego; jeden z członków rady programowej Zbiornika Kultury tworzonego przez Małopolski Instytut Kultury.

Na podstawie materiałów dostarczonych przez Organizatorów

Dobre praktyki stołeczne, w tym najciekawsze inicjatywy festiwalowe, będą punktem wyjścia do rozmowy o sytuacji Krakowa…. Czy mieszkańcy stolicy Małopolski są świadomymi użytkownikami miasta? Czy instytucje pozarządowe w Krakowie mają podobne platformy promocyjno-aktywistyczne jak np. „Warszawa w Budowie”?

Twórcy festiwalu „Warszawa w budowie”, którego druga edycja odbyła się w stolicy w październiku 2010 r., za swój największy sukces uważają współpracę z miejskimi aktywistami i organizacjami pozarządowymi. To właśnie dzięki wiedzy i zaangażowaniu tych pasjonatów powstało wiele interesujących wydarzeń festiwalowych, które cieszyły się dużym zainteresowaniem publiczności. Osoby chcące wyrazić swoje zdanie, zaprezentować wizję aktywizacji środowisk pozarządowych i ożywienia współpracy z instytucjami i urzędami prosimy o kontakt z prowadzącą, aby uzyskać szczegółowe informacje (martaewa.skowronska[at]gmail.com)

Marta Skowrońska – członkini Projektu Miejskiego, kuratorka Festiwalu Sztuk Wizualnych Art Boom, obecnie współpracowniczka Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie.

Na te pytania będą próbowali odpowiedzieć już od 1 października organizatorzy festiwalu projektowania miasta „Warszawa w budowie”, który jest inicjatywą Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie. WWB jest unikalnym festiwalem koncentrującym się na specyficznym mieście, społeczno-urbanistycznemu laboratorium, w którym za sprawą oddolnych inicjatyw i uparcie wdrażanych aktywistycznych postulatów, na naszych oczach zachodzą głębokie zmiany, składające się na obraz miasta przyszłości. Tegoroczna edycja festiwalu trwać będzie przez cały październik 2010 roku i skupi się przede wszystkim na zaangażowaniu indywidualnych mieszkańców, grup, kolektywów, organizacji oraz instytucji w proces projektowania i reorganizowania przestrzeni miejskiej Warszawy.

W ramach WWB odbędzie się ponad 70 wydarzeń – od inauguracyjnej akcji „Moon Ride” przed Pałacem Kultury, przez wystawy, warsztaty, wykłady, projekcje filmowe, wycieczki, po kolejną edycję Departamenty Propozycji – Departamentu Propozycji – otwartych sesji dla mieszkańców Warszawy, gdzie każdy chętny może przedstawić swój własny pomysł na miasto.

W pięciu różnych punktach miasta pokazane zostaną wystawy poświęcone architekturze. Na stacji PKP Warszawa-Powiśle zaprezentowana zostanie twórczość Arseniusza Romanowicza – projektanta nowoczesnych warszawskich dworców kolejowych. W przedwojennej willi przy ul. Frascati 4, opiewanej przez Leopolda Tyrmanda w słynnym „Dzienniku 1954”, przypomniany zostanie architekt Karol Schayer, jej projektant, który po 1945 roku wyemigrował do Bejrutu i tam stworzył 140 ultranowoczesnych budynków, nadających modernistyczne oblicze tej śródziemnomorskiej metropolii. Z kolei wystawa „PRL™”, umieszczona w Muzeum Techniki, opowie o eksporcie polskiej architektury i urbanistyki do krajów Afryki i Bliskiego Wschodu w latach 60. i 70. Szczególnym projektem jest wystawa „Przestrzeń między nami” poświęcona Stanisławowi Zamecznikowi – warszawskiemu architektowi, twórcy prekursorskich projektów aranżacji wystaw, które nadały kształt całej epoce polskiego wystawiennictwa. Wspólnym mianownikiem festiwalowych wystaw jest nowoczesna wizja architektury, będąca wynikiem całościowej koncepcji miasta. Ale czy całościowe planowanie jest wciąż możliwe i przydatne w naszych czasach? Także na to pytanie próbuje odpowiedzieć „Warszawa w budowie”. O współczesnym rozumieniu architektury opowie w swoim wykładzie japońska architektka Kazuyo Sejima, zdobywczyni tegorocznego architektonicznego Nobla, czyli Nagrody Pritzkera.

Te, jak i wiele innych wydarzeń odbywających się w ramach WWB polecamy uwadze naszych Czytelników. Szczegółowy program w postaci pliku pdf można ściągnąć stąd, zachęcamy też do odwiedzenia strony projektu.