pustka – autoportret

“Myślenie architekturą” Petera Zumthora już po polsku

Michał Choptiany — Fri, 26 Nov 2010 17:58:14 +0000

Architektura Petera Zumthora gościła już dwukrotnie na łamach “Autoportretu” za sprawą tekstów Barbary Stec – Z ciągłości poruszeń opublikowanego w “Przestrzeniach prywatnych” oraz Żyjącej pustki przestrzeni, szkicu włączonego do numeru “Przestrzenie pustki”.

Peter Zumthor, urodzony w 1943 roku w Bazylei, jest niewątpliwie jednym z najwybitniejszych i najbardziej oryginalnych współczesnych architektów. Zdobył wykształcenie meblarza, projektanta i architekta w Kunstgewerbeschule w Bazylei oraz w Pratt Institute w Nowym Jorku. Od 1979 roku posiada własną pracownię architektoniczną w szwajcarskim Haldenstein. Otrzymał wiele nagród, m.in. Nagrodę Miesa van der Rohe w 1999 roku, Nagrodę Pritzkera w 2009 roku.

Budynki zaprojektowane przez Zumthora cechuje skupienie, namysł, dogłębna znajomość architektonicznego rzemiosła i sztuki. Dla szwajcarskiego mistrza projektowanie to – prócz tworzenia budynków – zarazem kształtowanie rzeczywistości: wzbogacanie systemu odniesień pomiędzy rozmaitymi dziedzinami – architekturą, muzyką, literaturą i filozofią.

Z tym większą radością należy powitać przygotowane przez Wydawnictwo Karakter polskie wydanie jego zbioru szkiców Architektur Denken, wydanego na Zachodzie po raz pierwszy w 1999 roku. Czym jest piękno w architekturze? Jak kształcić architektów? Co to znaczy, że budynek ma duszę? Jakie są zadania współczesnej architektury? – szwajcarski samotnnik poszukuje własnej odpowiedzi na te pytania, a czytelnicy mają wyjątkową okazję, by zajrzeć mistrzowi przez ramię podczas pracy. Jego przemyślenia mogą stanowić inspirację nie tylko dla architektów, ale również dla projektantów z innych dziedzin, a także osób z projektowaniem niezwiązanych. Książkę ilustrują kolorowe zdjęcia z pracowni i domu autora w szwajcarskim Haldenstein.

Kraków: Karakter 2010
Tłumaczenie: Artur Kożuch
Redakcja: Dorota Leśniak-Rychlak
Liczba stron: 112
ISBN: 978-83-62376-02-5 

Dopełnianie pustki

Agnieszka Kula-Majkowska — Mon, 01 Jan 2007 12:33:55 +0000

Zapewne każde miasto ma swoją Wyspę Spichrzów: miejsce brzydkie i brudne, opustoszałe, zapomniane, omijane szerokim łukiem. Kiedyś pełniło jakieś funkcje, dziś nikt się nim nie interesuje. O trudnej sztuce przywracania miastu wyalienowanych obszarów na przykładzie własnego projektu opowiada Agnieszka Kula Majkowska.

Agnieszka Kula Majkowska, "Dopełnianie pustki", Przestrzenie pustki

Nie napiszę o przestrzeniach pustki

Monika Zawadzka — Mon, 01 Jan 2007 12:25:30 +0000

Bardzo osobista wyprawa w głąb wspomnień i rozmyślań autorki, mieszczki i architektki, która tropi ślady pustki pośród miejskich zabudowań.

Monika Zawadzka „Nie napiszę o przestrzeniach pustki”, Przestrzenie pustki

Widzenie niewidzialnego

Agnieszka Szeffel — Mon, 01 Jan 2007 12:23:47 +0000

O kinie Wima Wendersa, filozofa ekranu, który mimo panującej współcześnie kultury nadmiaru opowiada o opustoszałych dzielnicach, rozsypujących się budynkach, dziwnych, zapomnianych miejscach i ich „niewidocznych mieszkańcach”.

Agnieszka Szeffel, "Widzenie niewidzialnego", Przestrzenie pustki

Nie-sny niebieskie

Łucja Piekarska-Duraj — Mon, 01 Jan 2007 12:19:50 +0000

Ogłuszający ryk silników, błysk, przyspieszenie wgniatające w fotel. Otwieramy oczy i widzimy, że otacza nas już pustka kosmosu. Lecimy w metalowej tubie, otoczeni kilkudziesięcioma metrami znanego, ziemskiego świata. Dookoła nieznane. Oddalamy się coraz bardziej od Ziemi, ale tak naprawdę wyruszamy na wyprawę w głąb siebie, szukając luster, w których moglibyśmy się przejrzeć. Tymczasem w „Autoportrecie” zapraszamy na wycieczkę do świata Solaris Stanisława Lema.

Łucja Piekarska-Duraj, "Nie-sny niebieskie", Przestrzenie pustki

Żyjąca pustka przestrzeni

Barbara Stec — Mon, 01 Jan 2007 12:18:30 +0000

Gdyby zapytać, jakie miejsce najbardziej kojarzy nam się z pustką, zapewne większość z nas odpowiedziałaby, że góry – z ich monumentalnością i dojmującą ciszą. W nich pustka jest niemal namacalna. Peter Zumthor, projektując w alpejskiej dolinie Vals termy, postawił sobie za cel zbudowanie granic dla pustki, uwięzienie jej w murach, a jednocześnie wydobycie z niej dźwięków, kolorów, zapachów, obrazów, jednym słowem, życia. Na tym, według niego, polega sens architektury.

Barbara Stec, "Żyjąca pustka przestrzeni", Przestrzenie pustki

Ciężar pustego placu

Philippe Schmidt — Mon, 01 Jan 2007 12:16:55 +0000

Turyści odwiedzający Weimar ze zdumieniem napotykają podczas wędrówki po mieście na plac o rozmiarach boiska do piłki nożnej otoczony rowem i parkanem, ale przede wszystkim – niedostępny dla ludzi. Z przewodnika mogą się dowiedzieć, że niegdyś znajdował się tam Platz Adolf Hitlers oraz gigantyczna Halle der Volksgemeinschaft mieszcząca dziś nowoczesne centrum handlowe. Może więc „przestrzenna pustka” jest dobrym pomysłem na mediację między przeszłością a teraźniejszością?

Philippe Schmidt, "Ciężar pustego placu", Przestrzenie pustki

Tutaj mi lepiej, na górze

Jacek Dominiczak — Mon, 01 Jan 2007 11:58:41 +0000

Współczesna architektura, twierdzi autor, zagubiła się w swoich rewolucyjnych zapędach, zmierza nie wiadomo dokąd, oderwana od intelektualnych korzeni. Potrzeba jej wyciszenia i „humanistycznego namysłu”. Okazją do tego ostatniego może być refleksja nad pustką jako przestrzenią, paradoksalnie, w szczególny sposób bogatą w znaczenia. Szukać trzeba ich jednak w naszych głowach.

Jacek Dominiczak, "Tutaj mi lepiej, na górze", Przestrzenie pustki

Estetyka pustki

Roman Lewandowski — Mon, 01 Jan 2007 11:56:23 +0000

Wychodząc od wydawałoby się oczywistej obserwacji, że oto przyszło nam żyć w wypełnionym po brzegi obrazami i treściami świecie „nadmiaru”, autor przekonuje, że za tą pozorną wielością kryje się pustka. W czym się ona jednak przejawia, skoro toniemy w morzu obrazów, dźwięków i informacji?

Roman Lewandowski, "Estetyka pustki", Przestrzenie pustki

Amor vacui

Tomasz Głowacki — Mon, 01 Jan 2007 11:54:01 +0000

Przez kilkaset lat w zachodniej architekturze władzę sprawował horror vacui. Pustka rodziła negatywne skojarzenia i starano się ją na najróżniejsze sposoby zapełniać. Jednak od końca XIX w. zaczęły się pojawiać zrazu nieśmiałe, ale stopniowo coraz odważniejsze głosy sprzeciwu. Dziś amor vacui oddycha już pełną piersią i wydaje się znacznie ambitniejszym projektem niż proste zanegowanie zapełnionej przestrzeni.

Tomasz Głowacki, "Amor vacui", Przestrzenie pustki