Inwestycje drugiej połowy XX w. organizują życie miasta do dziś, a wydaje się, że stosunkowo najmniej miejsca zajmują w świadomości mieszkańców Łodzi. Dzieje się tak być może dlatego, że znaczna część łodzian pamięta, jak te budynki powstawały i uważa je w związku z tym za naturalną część miejskiego otoczenia. Obecnie można jednak zaobserwować rosnące zainteresowanie architekturą powojenną, która staje się częścią naszego dziedzictwa kulturowego.

Podczas „Miastoprojektu” wykładowcy Politechniki Łódzkiej Jan Salm i Mirosław Wiśniewski opowiedzą o tym, co w Łodzi wówczas powstało cennego, ale też, co należy uznać dziś za błąd. Oprowadzą po obu kampusach uczelnianych, powstałych po wojnie niemal od zera, co pozwoliło na stworzenie odważnych wizji architektonicznych i urbanistycznych. Śródmieście z kolei, ze swoją gęstą tkanką miejską, było świadkiem i ofiarą modernistycznych wizji architektonicznych takich jak projekt budowy Nowego Centrum z końca lat 60.

PROGRAM CYKLU

14.07. godz. 18
Wykład wprowadzający w historię przekształceń przestrzennych Łodzi

20.07. godz. 18
Spacer po kampusie Uniwersytetu Łódzkiego szlakiem architektury powojennej

21.07, godz. 18
Wykład “Perły architektury PRL w Łodzi”

27.07, godz. 18
Spacer po kampusie PŁ szlakiem architektury powojennej

28.07, godz. 18
Wykład o historii Śródmieścia i planach jego przebudowy

3.08., godz. 18
Spacer po Śródmieściu szlakiem architektury powojennej

Wykłady odbywają się w ms2, ul. Ogrodowa 19

Jan Salm, Instutut Architektury i Urbanistyki PŁ. Zajmuje się problemami ochrony dziedzictwa kulturowego Łodzi oraz architekturą i urbanistyką dawnych Prus Wschodnich.

Mirosław Wiśniewski, pracownik Instytutu Architektury i Urbanistyki PŁ. Prowadzi pracownię “Mirosław Wiśniewski – Urbanistyka i Architektura”, autor poprzedniego Studium Zagospodarowania Przestrzennego Łodzi.

Kurator cyklu: Łukasz Biskupski, Muzeum Sztuki

Projekt jest realizowany w ramach cyklu ms2 “Metapolis”.

Taki los spotkał architekturę modernistyczną lat 20. i 30., której walory historyczne coraz częściej są dostrzegane i otaczane konserwatorską i społeczną troską; w muzeach techniki znajdują się już nie tylko maszyny parowe i dwupłatowce, ale także urządzenia, które kilka dekad temu były emblematami postępu. Czy taki los będzie podzielony przez wszystko to, czego doświadczamy obecnie − architekturę, technikę, naszą refleksję na temat współczesności? O tym, co można zrobić ze starzejącą się nowoczesnością zastanowią się autorzy artykułów z bieżącego numeru „Autoportretu” oraz redaktorka naczelna pisma.

Marcin Jarząbek, absolwent MISH UJ oraz historii w Central European University w Budapeszcie, doktorant Wydziału Historycznego UJ. Zajmuje go nowoczesna historia Europy Środkowo-Wschodniej (XIX i XX w.), w szczególności zaś studiami nad historią społeczną, pograniczami, nacjonalizmem, procesami modernizacyjnymi i urbanizacyjnymi oraz pamięcią zbiorową. Autor tekstu „Dziedzictwo (sic!) nowoczesności”.

Dorota Leśniak-Rychlak, redaktorka naczelna „Autoportretu”, z wykształcenia historyczka sztuki i architektka, z wyboru redaktorka. Kuratorka wystawy dzieł C. R. Mackintosha w Międzynarodowym Centrum Kultury w Krakowie oraz współkuratorka wystawy „3_2_1. Nowa architektura w Japonii i Polsce” w Centrum Sztuki i Techniki Japońskiej „manggha” w Krakowie. W latach 2001-2003 sekretarz redakcji miesięcznika „Architektura & Biznes”.

Piotr Winskowski, architekt, adiunkt na Wydziale Architektury Politechniki Krakowskiej i na Wydziale Malarstwa ASP w Krakowie. Wykłada też na kierunku Kulturoznawstwo Międzynarodowe i w Podyplomowym Studium Kuratorskim UJ. Autor prac z zakresu teorii architektury, architektury nowoczesnej i ponowoczesnej, relacji między architekturą i innymi sztukami, m.in.: Modernizm przebudowany (2000), Uwarunkowania kulturowe architektury wobec przemian cywilizacyjnych końca XX wieku (współautor i redaktor, 2001), Miasto − między przestrzenią a koncepcją przestrzeni (współautor i współredaktor, 2010). Autor artykułu „Motywy maszyny”.

***

Czas: 17 czerwca 2010 r., godz. 18:00
Miejsce: ms2 w Łodzi, ul. Ogrodowa 19.

Spotkanie w ramach cyklu Metapolis

Miasto to obiekt materialny, zbiór budynków i przestrzeni pomiędzy nimi, wyodrębniony granicami administracyjnymi. To również, a może przede wszystkim, byt społeczny, przestrzeń doświadczana, przeżywana, myślana i interpretowana. Cykl Metapolis poświęcony jest zagadnieniom, które składają się na to złożone pojęcie, jakim jest miasto – architekturze i urbanistyce, praktykom artystycznym w przestrzeni miejskiej i reprezentacji miasta w sztuce oraz teorii idei politycznych.

Kurator cyklu: Łukasz Biskupski
Cykl zorganizowany we współpracy z Narodowym Centrum Kultury

W spotkaniu prowadzonym przez Beatę Seweryn udział wezmą Jarosław Suchan, Andrzej Szczerski, Grzegorz Sztwiertnia.

Czas: wtorek, 18.05.2010, godz. 18:30
Miejsce: Bunkier Sztuki, pl. Szczepański 3a, Kraków
Spotkanie z cyklu: Przestrzeń kultury

W okresie międzywojnia podjęto próbę budowy modernistycznej Europy Środkowo-Wschodniej złożonej z niepodległych państw, starając się znaleźć dla nich miejsce w cywilizacyjnym centrum. Mimo iż dwudziestolecie międzywojenne pozostało projektem niedokończonym, stworzyło podstawy nowej tożsamości regionu, kwestionując tezę o jego marginalnym znaczeniu dla „epoki nowoczesnej”. Polityczna mapa Europy ukształtowana po 1918 roku nie miała historycznych precedensów. Miedzy morzami Bałtyckim i Adriatyckim po raz pierwszy w dziejach kontynentu powstały Czechosłowacja, Jugosławia, Łotwa, Estonia, a nowe granice określiły terytoria Polski, Litwy i Węgier. W każdym z tych krajów podjęto realizację odrębnych programów modernizacyjnych związanych z tworzeniem fundamentów ich niepodległości i przemianami w dziedzinie kultury.

Zapraszamy serdecznie na wykład otwarty w ramach kursu towarzyszącego wystawie Modernizacje 1918-1939. Czas przyszły dokonany. Wykład zatytułowany Modernizm a konstruowanie polskiej tożsamości wizualnej państwa nad morzem wygłosi prof. Małgorzata Omilanowska.

Miejsce: ms2, Łódź, ul. Ogrodowa 19
Czas: czwartek, 13 maja 2010 r., godz. 18:00

Wstęp wolny

Architektura i sztuka, „odwieczne” narzędzia w służbie propagandy i polityki, odegrały w czasach II Rzeczpospolitej niepoślednią rolę w kształtowaniu wizerunku odrodzonego Państwa Polskiego. Jednym z istotniejszych elementów tego wizerunku była Polska jako potęga morska. Polityka morska stała się jednym z ważniejszych elementów kształtowanej wizji nowego państwa. Złożyły się na nią nie tylko ważne decyzje gospodarcze i militarne, takie jak budowa nowego portu w Gdyni czy rozwój polskiej marynarki wojennej, ale także wiele innych działań zmierzających m.in. do spopularyzowania polskiego wybrzeża, jako idealnego miejsca wypoczynku. W efekcie w ciągu zaledwie kilkunastu lat powstało kilkanaście nadbałtyckich miejscowości kąpieliskowych, w większości zakładanych od podstaw i rozwinięto polską żeglugę pasażerską, zarówno wycieczkową, jak i transatlantycką.

Polscy architekci i designerzy stanęli przed zadaniem zaprojektowania domów zdrojowych, przystani jachtowych, luksusowych hoteli, uzdrowiskowych osiedli willowych, ekskluzywnych wnętrz polskich transatlantyków i oprawy artystycznej wielkich świąt i uroczystości morskich. Modernizm jako styl wybierany zarówno dla wielkich budowli reprezentacyjnych w Gdyni, luksusowych hoteli w Juracie czy willi w Jastrzębiej Górze, wnętrz „Piłsudskiego” i „Batorego” czy oprawy graficznej folderów i przewodników stał się wyróżnikiem owego konstruktu wizualnego jaką była Polska nad morzem.

Prof. Małgorzata Omilanowska jest historykiem sztuki, absolwentką Uniwersytetu Warszawskiego, studiowała także na Wydziale Architektury Uniwersytetu Technicznego w Berlinie. Od 1985 roku pracuje w Instytucie Sztuki Polskiej Akademii Nauk. Specjalizuje się w problemach architektury XIX i XX wieku, publikując na temat takich kwestii jak: architektura inżynieryjna, architektura handlowa, problem kształcenia architektów w XIX wieku, oraz poszukiwania stylów narodowych i identyfikacji narodowej i regionalnej w architekturze krajów Europy Środkowowschodniej. Prowadzi badania z zakresu architektury Warszawy i Gdańska, a także budownictwa uzdrowiskowego.

Do 30 maja jest jeszcze możliwość obejrzenia wystawy “Modernizacje 1918-1939. Czas przyszły dokonany” w łódzkim ms2. Kuratorem wystawy jest Andrzej Szczerski z Instytutu Historii Sztuki UJ. Ekspozycji gromadzącej przykłady modernizacji w dziedzinach sztuk wizualnych, architektury i wzornictwa, mające pokazać próbę budowania “Nowej Europy” w okresie międzywojnia towarzyszy cykl wykładów zorganizowanych we współpracy z Uniwerstytetem Łódzkim. Organizatorzy wystawy pomyśleli również o najmłodszych gościach – dla dzieci od lat 4 zorganizowane zostały warsztaty zatytułowane “Miastorób”, w ramach których dzieci będą mogły się wcielić w rolę projektantów utopijnego miasta.