Wszystkich, którzy ze zniecierpliwieniem oczekują na kolejny numer naszego kwartalnika chcemy z radością poinformować, że lada chwila wyjdzie on z drukarni.

Najnowszy numer dotyka problematyki domu polskiego, zakodowanego archetypu, który kształtuje pozorna opozycja pozornej tradycji i pozornej nowoczesności ostatnich dwu dekad.

Już teraz przedstawiamy spis treści i zachęcamy Państwa do lektury!

Witold Rybczynski, Dlaczego w ogóle mieszkamy w domach

Piotr Korduba, Skazani na dwór

Michał Wiśniewski, Dom z ziemi polskiej

Aleksander Łupienko, Kamienica – historia prywatna

Dorota Jędruch, Z sobą czy u siebie

Jacek Gądecki, Sielanka przydomowa

Magdalena Staniszkis, Przedmieście nie

Paweł Jaworski, Niewidzialne przedmieścia

Piotr Winskowski, Dom u-miarkowany

Paweł Kraus, Stylistyczne puzzle

Roman Rutkowski, Real foto

Marta Raczek, Na progu domu

Anna Komorowska, Z zabawy w dom

Edukacją przestrzenną zajmuje się również Irlandzka Fundacja Architektury (Irish Architecture Foundation).

W Helsinkach działa ARKKI, szkoła architektury dla dzieci i młodzieży. W ciągu roku organizuje regularne zajęcia, a latem – obozy, w czasie których budowane są chaty, szałasy, domki. Hut-building summer cap odbywają się w Helsinkach, Vantaa, Espoo i Kauniainen. Do samego roku 2000 ARKKI zorganizowało ok. 67 warsztatów, w których udział wzięło ok. 1800 dzieci. Uczestnicy zapoznają się z metodami i materiałami stosowanymi w różnych kulturach, jak i w Finlandii, od antyku po czasy dzisiejsze. Uczą się również sposobów łączenia materiałów, a następnie tworzą proste konstrukcje. Dla osób, które brały udział w warsztatach przygotowano również kurs zaawansowany, dotyczący tradycyjnej architektury fińskiej.
Działalność ARKKI została opisana w nr 9 Autoportretu.

Hut Building Camp for Kids from Misty Friday Films on Vimeo.

Fińskie Stowarzyszenie Architektów SAFA przygotowało stronę internetową, poświęconą edukacji architektonicznej. Zamieszczono tam linki do organizacji zajmujących się prowadzeniem kursów architektonicznych oraz opisy projektów edukacyjnych, ćwiczeń, prezentacje.

W 2001 r. został opracowany raport o edukacji architektonicznej w Finalndii, zatytuowany Odkrywanie architektury (Discovering Architecture). Zawiera on spis organizacji i szkół zajmujących się edukacją architektoniczną, opisy programów i projektów, metody nauczania. Dostępny jest w całości (PDF, 3 Mb) na stronie SAFA.

Dziś zamieszczam kolejne publikacje poświęcone edukacji przestrzennej, opracowane przez organizacje z Wielkiej Brytanii.

Our Place
Opracowanie zawiera podstawowe ćwiczenia mające na celu zapoznanie uczniów z najbliższym otoczeniem. Warsztaty uczą dzieci jak analizować przestrzeń, jak zbierać informacje, jakie elementy składają się na miasto. Pakiet przedstawia również różne sposoby zapisu przestrzeni i prezentacji informacji.

Investigating Places
Opracowanie składa się z 8 części – od postrzegania przestrzeni, poprzez projekt do jego prezentacji końcowej. Zawiera główne założenia, słownictwo do przyswojenia, scenariusz warsztatów, linki i spis materiałów.

Shaping Places
Jest to długoterminowy projekt prowadzony od 2003 r. W 2004 r. przeprowadzono warsztaty pilotażowe w dwóch szkołach, rok później w 11. Efekty pracy opisane zostały w książce Shaping Places. Publikacja zawiera również przykładowe ćwiczenia.

Breaking boundaries
Opis projektu realizowanego przez Kent Architecture Centre Centra latach 1998 do 2000. Książka przedstawia przebieg projektu, metodologię, partnerów projektu oraz projekty, będące efektem warsztatów.

Castles in Scotland
Przykład materiałów edukacyjnych dla dzieci. Co to są zamki, jakie pełniły funkcje, z czego się składały, jak wyglądało życie na zamku, jak się broniono w czasie wojny, jak wyglądają zamki dziś?

Na zakończenie moja ulubiona książeczka, którą można wykorzystać w dowolnym muzeum czy ośrodku sztuki.
Space & Place
“Space and Place” to książeczka przygotowana dla dzieci i młodzieży, która pomoże im obserwować, odkrywać i rozumieć otaczającą przestrzeń. Zachęca do patrzenia, analizowania, refleksji, wyrażania opinii. Zapoznaje z podstawowym słownictwem, takim jak skala, faktura, rzut, przekrój itp. Może być zastosowana w otoczeniu szkoły, domu i w krajobrazie miasta.

Projekt Anatomy of the house składa się z dwóch części – strony internetowej oraz pakietu dla nauczycieli i uczniów (PDF, 500 kb). Strona internetowa prezentuje architekturę budynków mieszkalnych Szkocji – historyczną i współczesną. Prezentacja podzielona jest na 5 działów – zamki, zagrody, osiedla, przedmieścia, miasta. Uzupełnieniem do strony jest pakiet dla uczniów, zawierający komplet ćwiczeń.
Ponadto pakiet jest również wskazówką dla nauczycieli i zawiera propozycje ćwiczeń wstępnych, takich jak projekt pokoju i analiza otoczenia szkoły. Opracowanie zawiera opisy ćwiczeń, publikacje i strony www na temat budownictwa mieszkaniowego i słowniczek.

Innym przykładem jest gra komputerowa My Sust House, która uczy jak budować dom z wykorzystaniem różnych źródeł energii i ekologicznych materiałów budowlanych. Gra przygotowana została przez The Lighthouse. Zawiera zarówno część teoretyczną jak i ćwiczenia i jest dostępna on-line.

CABE opracowało publikację (PDF, 1,41 Mb) Living Futures: My Home. Gdzie będziemy żyć w 2023? Jakie domy będą wtedy budowane? A może mieszkania? Apartamentowce? Miasta czy wsie? Opracowanie zawiera 6 scenariuszy rozwoju miast do roku 2023 opracowanych przez studentów. Uczniowie zachęceni są do podjęcia dyskusji na temat tych scenariuszy i wybranie najlepszego. Ma w tym pomóc lista pytań. Dodatkowo zamieszczono porady dla nauczycieli, wskazówki jak zorganizować debatę klasową oraz słowniczek.

Do udziału w projekcie Mpsix została zaproszona młodzież z 6 miast. Przy pomocy architektów, urbanistów, artystów i specjalistów od dźwięku stworzyli portrety dźwiękowe wybranych przez siebie miejsc. W ten sposób powstał przewodnik dla ich rówieśników, który został zamieszczony na stronie projektu.

Na zakończenie zachęcam do odwiedzenia (wirtualnie i realnie) The Building Exploratory, organizacji, której celem jest przybliżenie mieszkańcom Hackney, jednej z dzielnic Londynu, zagadnień związanych z przestrzenią, ze szczególnym uwzględnieniem najbliżej okolicy.

Zorganizowana przez nich wystawa porusza takie tematy jak:

– przestrzeń w różnych ujęciach -> od kosmosu (układ planetarny), poprzez świat (mapa świata do której należy wbić szpilkę w miejscu urodzenia rodziców), Europę, Londyn (puzzle pod którymi ukryte są nazwy dzielnic, należy odgadnąć gdzie jest ta w której mieszkamy), aż do dzielnicy Hackney;
– historia miejsca (modele przedstawiające dzielnicę w różnych epokach, linie czasu przedstawiające np. gęstość zaludnienia na świecie, w Londynie i w dzielnicy);
– stan obecny (przekroje geologiczne, wielkie puzzle przedstawiające dzielnicę oraz modele najważniejszych budynków, mapy);
– blokowiska, gęstość zaludnienia, różne typy zabudowy (na przykładach wziętych z najbliższego otoczenia, np. projekt przebudowy osiedla wieżowców, projekty artystyczne, np. tapety ze zburzonego bloku);
– infrastruktura domu (model domu pokazuje zasadę doprowadzania i odprowadzania różnych mediów);
– jak dawniej budowano – modele domów;
– ćwiczenia na skalę.

Uzupełnieniem wystawy jest strona internetowa Brickfields prezentująca historię architektury i urbanistyki Hackney. Każdy okres podzielony jest na tematy: krajobraz, domy, praca, transport, relikty.
Organizacja prowadzi również regularne warsztaty i realizuje projekty, takie jak Religion & Place (dzieci poznają świątynie różnych religii) czy Bristol Blitz (dzieci poznają Bristol sprzed bombardowania).

Jeżeli chcemy przejrzeć wszystkie projekty, nie podzielone na kategorie czy tematy, możemy to zrobić poprzez listę Contents. Portal zawiera również dział Activites, w którym zamieszczone są gry tematyczne.