Dyskusja w ramach festiwalu WARSZAWA W BUDOWIE
Rozmowa z Mateuszem Halawą, Magdaleną Staniszkis i Rafałem Wosiem
Prowadzenie: Marta Karpińska, Dorota Leśniak-Rychlak
ul. Nowogrodzka 84/86
wstęp wolny

Pojęcie transformacji wydaje nam się neutralne ideologicznie, a jednak w rzeczywistości takie nie jest. Przejście od gospodarki tzw. socjalistycznej do wolnego rynku zaowocowało szeregiem przemian, przystosowujących państwo do systemu neoliberalnego.

Procesy deregulacji, prywatyzacji wpłynęły również gruntownie na przestrzeń – a także relacje społeczne, które się w niej rozgrywają.Suburbanizacja, gentryfikacja i osiedla grodzone wraz z depopulacją centrów to nie izolowane zjawiska, ale logiczna konsekwencja paradygmatu, w którym żyjemy. Podczas spotkania uczestnicy zarysują procesy, które zachodzą w Polsce od lat 90. ze szczególnym uwzględnieniem mieszkalnictwa i przemian przestrzennych, a także zapytają, jaki rodzaj refleksji powinien iść w ślad za konstatacją Marcina Króla „Byliśmy głupi”.

Uczestnicy:
Marta Karpińska – sekretarz redakcji kwartalnika „Autoportret. Pismo o dobrej przestrzeni”. Współkuratorowała wystawy Instytutu Architektury: „Impossible Objects” (Pawilon Polski na 14. Międzynarodowej Wystawie Architektury w Wenecji, 2014) oraz „Monument. Architektura. Adolfa Szyszko-Bohusza” (Zachęta Narodowa Galeria Sztuki, 2014). Autorka monografii Wacława Nowakowskiego (Instytut Architektury, 2015). Współautorka monografii Witolda Cęckiewicza (Instytut Architektury, 2015). Członkini zarządu fundacji Instytut Architektury.

Dorota Leśniak-Rychlak – redaktorka naczelna kwartalnika „Autoportret. Pismo o dobrej przestrzeni”. Z wykształcenia historyczka sztuki i architektka, z wyboru redaktorka.Kuratorka wystaw. Prezeska fundacji Instytut Architektury.

Mateusz Halawa – socjolog i antropolog zajmujący się kulturową analizą życia gospodarczego. Asystent w Instytucie Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk, kierownik zespołu humanistyki i nauk społęcznych w School of Form.

Magdalena Staniszkis – architektka i urbanistka. Profesor na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej. Autorka planów, projektów urbanistycznych i architektonicznych, zrealizowanych obiektów, publikacji z dziedziny urbanistyki i architektury, członkini komisji eksperckich i władz stowarzyszeń i izb zawodowych, laureatka konkursów i nagród za opracowania projektowe, zrealizowane budynki i publikacje.

Rafał Woś – dziennikarz i publicysta ekonomiczny, w latach 2009-2015 związany z „Dziennikiem Gazetą Prawną”, od 2015 pracuje w tygodniku „Polityka”. Autor książki Dziecięca choroba liberalizmu (Warszawa: Wydawnictwo Studio Emka, 2014)

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego

Nowy numer „Autoportretu” poświęcony transformacji powstawał równolegle z wystawą „Wreszcie we własnym domu”. Dom polski w transformacji przygotowaną w ramach ósmej edycji festiwalu Warszawa w Budowie organizowanego przez Muzeum Sztuki Nowoczesnej i Muzeum Warszawy we współpracy z Instytutem Architektury.

Członkinie redakcji – Marta Karpińska i Dorota Leśniak-Rychlak – są równocześnie jej kuratorkami, a „Autoportret” daje szerokie tło dla pokazanych na niej analiz przekształceń polskiego domu. Spora część materiałów wizualnych w tym numerze pochodzi właśnie z tej wystawy.

Więcej o wydarzeniu na stronie.

Już jest! Najnowszy numer Autoportretu, a w nim:
Cień transformacji Jan Sowa
Neoliberalizm udaje, że nie jest ideologią rozmowa z Rafałem Wosiem
Wydobywczy mechanizm systemu rozmowa z Saskią Sassen
Architektura wyparta Michał Wiśniewski
Bardzo długa transformacja Grzegorz Piątek
Od gorsetu socbiurokracji do służby niewolnikom bez panów rozmowa z Maciejem Miłobędzkim
Polityka i urbanistyka Magdalena Staniszkis
Gasnący urok Lemingradu Jacek Gądecki
Zadłużeni we własnej przyszłości rozmowa z Mateuszem Halawą
Transformers Dorota Leśniak-Rychlak
Galeria handlowa jako podwórko Marta Smagacz-Poziemska
My American Dream Agnieszka Rayss
Loteria Marcin Wicha
Ćwierćwiecze pełzających zmian na lepsze Piotr Wójcik
Transport publiczny w odwrocie Dawid Krysiński
Polityka kolei Owen Hatherley

Zapraszamy na pokaz filmu dokumentalnego „Syndrom wenecki”, który dotyka wątków poruszanych w ostatnim Autoportrecie. Film jest obrazem rozpadu i dekadencji Wenecji, która zatraca się dziś nie tylko na skutek działania czasu i wody, lecz przede wszystkim bezmyślnej polityki władz miasta. To właśnie ich działanie doprowadziło do poważnych urbanistycznych problemów, z jakimi boryka się dziś Wenecja. Traktując ją przedmiotowo, jako doskonałe źródło dochodów, stawiając biznes ponad wszystko, tym samym lokalni politycy pozwalają na wchłanianie miasta przez nacierającą zewsząd masową turystykę.

CZAS: 12 października (środa), godz. 18
MIEJSCE: Sala Samurajów, Gmach Główny Muzeum Narodowego w Krakowie

Emisję filmu poprzedzi wprowadzenie Michała Wiśniewskiego.
„Syndrom wenecki”, 2012, 1 godz. 20 min.
Reżyseria: Andreas Pichler
Produkcja : Filmtank
Zwiastun filmu: https://www.youtube.com/watch?v=K9obLAdWmSw
na zdjęciu: plakat do filmowego dokumentu “Syndrom wenecki”; źródło: Filmtank

Wstęp wolny

MICHAŁ WIŚNIEWSKI – historyk sztuki i architekt, interesuje się związkami architektury modernistycznej i polityki w kontekście Europy Środkowej. Wykładowca Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie i pracownik Międzynarodowego Centrum Kultury w Krakowie. Stypendysta Fulbrighta. Autor wielu opracowań i publikacji dotyczących architektury. Kurator wystaw architektonicznych. Członek zarządu fundacji Instytut Architektury

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego

W połowie lipca 2016 roku do dystrybucji trafi najnowszy numer Autoportretu, którego tematem jest Konserwacja / Rekonstrukcja.  A w nim następujące teksty:
PROBLEM PRZEMIJALNOŚCI W ARCHITEKTURZE NOWOCZESNEJ Hilde Heynen
MANIFEST KONSERWACJI OMA
SUPLEMENT DO MANIFESTU KONSERWACJI OMA Jorge Otero-Pailos
NASTRÓJ I KULT ZABYTKÓW Ryszard Kasperowicz
RESTAURACJA Z WYOBRAŹNI Giulio Giovannoni
SPÓR O ODBUDOWĘ Tomasz Fudala
ODBUDOWA JAKO AKT NARODOWEJ AUTOAFIRMACJI Arnold Bartetzky
KONSERWACJA CZY REKONSTRUKCJA Owen Hatherley
KONSERWACJA JAKO NARZĘDZIE KAPITAŁU Michał Wiśniewski
O ŚMIERTELNOŚCI Vladimír Czumalo
OPISUJĄC ARCHITEKTURĘ AWANGARDY Michaił Ilczenko
OBRONNY CHARAKTER ŚCIANY Piotr Winskowski
DZIEDZICTWO KULTUROWE JEST ZAKŁADNIKIEM LOKALNEJ SYTUACJI rozmowa z Tomaszem Waliszewskim
ŚWIAT Z KRUCHYCH CZĘŚCI
EKSTERYTORIALNY KRATER rozmowa z Romą Sendyką
MUZEUM PUSTKI Jakub Woynarowski

W dniach 29 czerwca – 1 lipca 2016 roku w Krakowie odbędzie się międzynarodowa konferencja poświęcona problematyce miejskiej, organizowana przez sekcję socjologii miasta Europejskiego Towarzystwa Socjologicznego (ESA) oraz Instytut Socjologii Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Głównym tematem konferencji o tytule „Moving Cities: Contested Views on Urban Life” są przemiany miast w Europie i na świecie. Współczesne miasta są miejscami przecinania się różnorodnych zjawisk. Ich opis i badanie jest jednym z głównych tematów nauk społecznych. Konferencja jest przestrzenią, która umożliwia prezentację interdyscyplinarnych badań naukowych skupionych na miastach i miejskości. Ma też za zadanie wymianę doświadczeń badawczych, dyskusję nad najważniejszymi problemami współczesnych miast oraz zaprezentowanie najbardziej aktualnych metod naukowych, służących opisowi i rozwiązywaniu różnych aspektów „kwestii miejskiej”

W konferencji weźmie udział ponad 150 uczestników i uczestniczek z Europy i świata. Część wykładów i wydarzeń towarzyszących będzie miała charakter otwarty dla szerszej publiczności.

Wśród zaproszonych gości specjalnych, którzy zaprezentują autorskie wykłady otwarte znaleźli się:

– Saskia Sassen (University of Cambridge, Columbia University) – wybitna badaczka miast i miejskości, jedna z autorek pojęcia „miasto globalne”, autorka wielu książek o globalizacji, migracjach, ekonomii miast i współczesnych przemianach kulturowych miejskości

– Talja Blokland (Humboldt University) – badaczka miast, w szczególności zainteresowana teorią relacyjną w kontekście badań miejskich, kwestiami nierówności i marginalizacji, kapitałem społecznym, a także tworzenia relacji społecznych w miastach

– Ayo Mansaray (University of East London) – socjolog edukacji, zajmujący się wpływem zróżnicowań edukacyjnych, rasowych, klasowych i genderowych na życie współczesnych miast, prowadził międzynarodowe badania porównawcze w Finlandii i USA

– Jacek Gądecki (Akademia Górniczo-Hutnicza) – socjolog i etnograf, prowadził badania nad osiedlami grodzonymi w Polsce i Stanach Zjednoczonych, rolą mieszkań i zamieszkiwania w procesach gentryfikacji, obecnie prowadzi badania etnograficzne, skoncentrowane na transformacji miejsc wykonywania pracy

Spis treści:
CYBORGICZNE MIASTO Carlo Ratti, Matthew Claudel
MIASTO SPRYTNE CZY INTELIGENTNE? Jacek Gądecki
9 OCZU Jon Rafman, Wojciech Wilczyk
W STRONĘ EKOLOGII SIECI Francesco Bergamo
INTERNAUCI W OCZACH MEDIÓW Michał Jutkiewicz
ARCHITEKTURA ALGORYTMICZNA Luciana Parisi
WSPÓŁCZESNY PROCES ŻYCIOWY O WYSOKIEJ WYDAJNOŚCI Owen Hatherley
STRASZNE MEJLE Monika Górska-Olesińska
CZY NOWE MEDIA MOGĄ ZMIENIĆ ŚWIAT? Joanna Walewska
SPOSOBY PRZEJŚCIA Tobiasz Konieczny
TOŻSAMOŚĆ CYFROWA Massimiliano Ciammaichella
DESTABILIZACJA ROMANTYCZNEJ MIŁOŚCI Enea Bianchi
TECHNOLOGICZNIE INTYMNE Evan Baden
SPOJRZENIE PORNOGRAFICZNE Rossano Baronciani
ALTERNATYWNA SFERA PUBLICZNA GŁUCHYCH Magdalena Zdrodowska
‪#‎POLITYKI‬ PRYWATNOŚCI Mateusz Curyło

Autoportret jest patronem medialnym wystawy Z mojego okna widać wszystkie kopce, która zostanie otwarta 4 marca o godz. 18.00 w krakowskim Bunkrze Sztuki. Dzieje Galerii, ustanowionej w 1949 roku jako krakowski oddział Centralnego Biura Wystaw Artystycznych, wraz z następującymi po sobie przemodelowaniami jej misji i celów odzwierciedlają bardziej ogólne i szerzej zakrojone procesy przeobrażeń ustrojowych, społecznych,artystycznych, w tym także rozumienia ich wymiaru publicznego. Próby poszukiwania przez tę instytucję miejsca zarówno na kartach historii własnej, w mikroklimacie krakowskiego środowiska artystycznego, jak i na scenie ogólnopolskiej i międzynarodowej stanowią podstawową narrację tej wystawy.Polecamy!

Już jest! A w nim:
Poza wspólnotę – budując to, co wspólne Krzysztof Nawratek
Jeżeli brakuje własnej formy – rozmowa z Andrzejem Lederem
Nowe modele mieszkania i wspólnoty w Barcelonie Silvia Bodei
Społeczny dostęp do przestrzeni publicznych Levente Polyák
Laboratoria regeneracji miasta i terytorium Matteo Trincas
Sieć jako nadmiejskość Mario Perniola
Live in your world Dominika Wilczyńska
Wspólnota, która nadchodzi Paweł Krzaczkowski
Przodem do ludu Kuba Snopek, Iza Cichońska
Nie jestem sam dla siebie projektantem – rozmowa ze Stanisławem Niemczykiem
My teraz gramy dość indywidualne role – rozmowa z Piotrem Nowakiem i Magdaleną Zych
Miasto i wspólnota Peter Michalik
Trzy lekcje Giulio Giovannoni
Pieśń dla Machnáča Martin Zaicek
Przestrzeń publiczna jako wyzwanie społeczne Katarzyna Sadowy, Marlena Happach
Miejska wspólnota nie dla każdego Łukasz Drozda

Ruszył “Autoportret. Magazyn o przestrzeni” – internetowy dwutygodnik poświęcony społecznym wymiarom przestrzeni, urbanistyki i architektury. Wszystkich interesujących się swoim otoczeniem i poszukujących skutecznych narzędzi jego zmiany, a także profesjonalistów zainteresowanych działaniami na rzecz lokalnych wspólnot zapraszamy na www.magazyn.autoportret.pl, gdzie znajdziecie teksty zajmujące stanowisko w debacie o przestrzeni, dostarczające merytorycznych argumentów oraz praktycznej wiedzy na temat mechanizmów wpływania na jej jakość. Cieszymy się, że obok kwartalnika, będziemy publikować materiały o bardziej interwencyjnym charakterze podążający za bieżącymi wydarzeniami i dyskusją dotyczącą kształtu naszego środowiska.

Pierwsze z dwóch pilotażowych wydań, w całości poświęcamy tematowi rewitalizacji. Podpisana przez prezydenta ustawa, która wejdzie w życie za kilkanaście dni ma dać samorządom narzędzia prawne do wyprowadzania ze stanu kryzysowego obszarów zdegradowanych. Dobrze, że będzie możliwość uzyskania przez gminy środków na wsparcie dla regionów wykluczenia i biedy, ale trzeba też przyjrzeć się temu co, już zrobiono, po to, by wyciągnąć wnioski i nie popełnić tych samych błędów. Pierwszą z barier w skutecznym działania, które niesie ze sobą także ustawa, jest język którym mówimy o rewitalizacji. To język urzędowy, a przecież problemy, których dotykamy, odnoszą się do ludzkich dramatów i z ludźmi powinniśmy umieć o nich rozmawiać. Dotyczą też godności osób wykluczonych czy biednych, co widać wyraźnie w niedawnej historii Bogusława Lindy, mówiącego o Łodzi jako o mieście meneli. Ważne jest również pytanie o to, jak i z kim.
Jeśli chodzi o przestrzeń – w tym numerze magazynu szukamy odpowiedzi na to, jak uwrażliwić architektów na potrzeby społeczne oraz jak ich przekonać , że pozornie ustępując kompetencji, mogą zyskać więcej – dla siebie i innych.

Zapraszamy do odwiedzania i komentowania na www.magazyn.autoportret.pl